Blog

Νεομάρτυρας Μιχαήλ: Εγώ περίμενα την μέρα αυτή σαν λαμπρό πανηγύρι και ημέρα ελευθερίας!

Λίγα μέτρα μακριά από το πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στον περίβολο του ναού της Υπαπαντής του Σωτήρος, βρίσκεται ο τόπος μαρτυρίου του νεαρού νεομάρτυρα Αγίου Μιχαήλ.

Ο άγιος Μιχαήλ που μαρτύρησε στις 21 Μαρτίου του 1544 καταγόταν από το χωριό Γρανίτσα Αγράφων της Ευρυτανίας. Είναι γνωστός ως Μιχαήλ Μαυρουδής, αλλά πρόκειται για λάθος το οποίο οφείλεται σε σύγχυση με τον συνονόματό του νεομάρτυρα Άγιο Μιχαήλ τον Μαυροειδή. Ο τελευταίος καταγόταν από την Αδριανούπολη, όπου και μαρτύρησε γύρω στο 1490.

Ο άγιος Μιχαήλ από την Γρανίτσα μετά τον γάμο του εγκαταστάθηκε στην Θεσσαλονίκη και εργαζόταν ως αρτοπώλης. Στη συνέχεια, άναψε μέσα του ο θείος έρως και ήθελε να γίνει μοναχός και φυσικά όλοι του έλεγαν πως για να γίνει αυτό πρέπει να έχει έγκριση της σύζυγού του.

Στην συνέχεια, όμως, ο πόθος του για τον μοναχικό βίο μετεβλήθη σε πόθο μαρτυρίου. Φαίνεται πως γι’ αυτόν ήταν ο πιο σύντομος δρόμος για να φτάσει στο ποθούμενο. Σ’ αυτό που πιο πολύ ποθούσε η ψυχή του. Έμοιαζε σαν να θέλει να ζήσει στα γρήγορα και εσαεί μιαν ανώτερη ζωή!

Η φλόγα που άναψε μέσα του ο θείος έρως δεν έσβηνε και πλέον τον οδηγούσε στον δρόμο του μαρτυρίου!

Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί, για το μαρτύριο δεν χρειαζόταν άδεια από την σύζυγό του; Όπως και να έχει στο «Αγιολόγιο της Θεσσαλονίκης» ο συγγραφέας του σχετικού βίου Συμεών Πασχαλίδης αναφέρει, ότι για το μαρτύριο έλαβε ευλογία από τον πνευματικό του πατέρα για να «υλοποιήσει την απόφασή του».

 

Ισχύει το «σφάξε με αγά μου να αγιάσω»;

Θα μπορούσε η επιλογή αυτή να θεωρηθεί ως κάτι το εγωιστικό ή έπαρση κάτι που έκανε για να ξεχωρίσει, να… αγιάσει και μάλιστα επιδεικτικά! Είναι γνωστή και η φράση «σφάξε με αγά μου να αγιάσω»! Αλλά κάτι τέτοιο όσο εύκολο είναι να το λέμε άλλο τόσο είναι δύσκολο να γίνει! Και μάλιστα συνήθως δεν τελεσφορεί! Δηλαδή, μαρτύριο από έπαρση και εγωισμό!

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι προσπάθειες των επίδοξων μαρτύρων ήταν και είναι οδυνηρά μάταιες και αποτυχημένες! Ουσιαστικά εκτίθενται οι ίδιοι και συνήθως «πετυχαίνουν» το αντίθετο. Δηλαδή, κάτω από τον φόβο του επικείμενου βίαιου θανάτου τους τρομοκρατούνται και αυτομολούν με την ίδια άνεση στο αντίπαλο «στρατόπεδο» για να σώσουν την ζωή τους.

Είναι γνωστή και η αγωνία που εκδήλωναν οι ρωμηοί χριστιανοί για την τελική έκβαση ενός μαρτυρίου. Σε περίπτωση που κιότευε, δείλιαζε ο προσερχόμενος στο μαρτύριο η ντροπή ήταν και δική τους. Στην αντίθετη περίπτωση ένιωθαν ντροπή οι αλλόθρησκοι, γιατί ο χριστιανός έμεινε στέρεος στην πίστη του και δεν φοβήθηκε να θυσιάσει την ζωή του γι’ αυτήν!

Όσον αφορά, όμως, τον Άγιο Μιχαήλ υπάρχει και κάτι ιδιαίτερα σημαντικό που κάνει το μαρτύριό του, την μαρτυρική του θυσία εύλογη, αλλά και ιδιαίτερα ευλογημένη!

 

Ο Χριστός εμφανίζεται στον φυλακισμένο Μιχαήλ

Όπως μαθαίνουμε από το συναξάρι του το οποίο έγραψε ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στον νεαρό αρτοπώλη ενώ προσευχόταν στην φυλακή εμφανίστηκε ο ίδιος ο Χριστός. Το ανέφερε ο νεομάρτυρας στους απεσταλμένους του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης οι οποίοι τον επισκέφτηκαν για να τον ενισχύσουν.

Όπως τους είπε: Ο Χριστός «εδυνάμωσε την αδυναμίαν μου και εθάρρυνε την ψυχήν μου, λέγοντάς μου· ‘Μιχαήλ, εδικέ μου αθλητά, χαίρε, και καθώς εγώ διά εσένα και δι’ όλον το γένος των ανθρώπων, έβαλα την ψυχήν μου και υπέμεινα σταυρικόν θάνατον, τον όμοιον τρόπον είναι χρεία και εσύ να αποθάνης διά την αγάπην μου διά να ζήσης και να βασιλεύσης με εμένα· βλέπε λοιπόν μη φοβηθής το πυρ, διότι η θεωρία του μόνον έχει τον φόβον, αμή [αλλά] η δοκιμή του είναι ευκαταφρόνητος· και αυτά θέλεις τα υπομείνει ενδυναμούμενος από την ανίκητόν μου δύναμιν’. Αυτά λέγοντάς μου ο Κύριος, ευλόγησέ με, και απήλθεν απ’ εμού».

Οπότε ό,τι έκανε ο νεαρός Μιχαήλ ήταν πνευματικά τακτοποιημένο. Το αποδεικνύει η άμεση σύγκραση με τον Χριστό την οποία βλέπουμε στην επίσκεψή του, την εμψύχωσή που έλαβε, όπως και την τελική έκβαση του μαρτυρίου! Αυτό αποδεικνύει την ευαρέσκεια του μεγάλου επισκέπτη στις φυλακές της Θεσσαλονίκης για την αυτοπροσφορά του Μιχαήλ!

Βεβαίως, η φλόγα που άναψε μέσα στον νεαρό και αγράμματο Μιχαήλ, ήταν καρπός της αγαθής και θερμής εσωτερικής του ποιότητας η οποία και αυτή οφείλεται και στην υπερπροσφορά αγάπης και μανικού έρωτα από την πλευρά του Ιησού Χριστού.

Οπωσδήποτε, όμως, ο ανθρώπινος και ο θείος πόθος και έρως συναντώνται εδώ, αφού την φλόγα του Μιχαήλ ο Χριστός την μετέβαλε σε εσωτερική πυρκαγιά! Ικανή, τελικά, να του δώσει το κουράγιο, το θάρρος ή ακόμη και την λαχτάρα για να βρεθεί στο κέντρο της υλικής φωτιάς και πυρκαγιάς και να μαρτυρήσει. Ως φλόγα και ο ίδιος!

Εξάλλου και ενώπιον του δικαστή παρουσιάστηκε «χαρούμενος και απαστράπτον με τα ακτίνας της θείας χάριτος», όπως γράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης!

 

Συνομιλία του νεομάρτυρα αγίου Μιχαήλ με τον οθωμανό δικαστή

Έχει, όμως, ενδιαφέρον να δούμε τα τελευταία λόγια του Νεομάρτυρα Μιχαήλ προς τον δικαστή, τα οποία έκαναν τον οθωμανό να συγκινηθεί και, μάλιστα, να βάλει τα κλάματα!

Μετά ομολογία του Μιχαήλ που έγινε με ιδιαίτερη παρρησία του είπε ο κριτής:
«Άφησε άθλιε αυτά και μετανόησε διά να ελεηθής από τον Θεόν εις τους ουρανούς και από τον προφήτην μας, και διά να σε δοξάσωμεν και ημείς εις την γην, και επάνω εις όλα διά να φύγης [αποφύγεις] και τον πικρόν θάνατον της φλογός».

Και ο νεομάρτυρας Μιχαήλ του απάντησε:
«Δεν αρνούμαι τον Θεόν μου, δεν προτιμώ το σκότος από το φως, ούτε το ψεύδος από την αλήθειαν, αμή θέλω να αποθάνω διά τον Χριστόν μου, διά να ζήσω με αυτόν. Μη με φοβερίζης κριτά, ότι δεν θέλεις με καταπείσει [δεν θα καταφέρεις να με μεταπείσεις], διότι εγώ επρόσμενα την ημέραν ταύτην ωσάν πανήγυριν λαμπράν και ως ημέραν ελευθερίας, της οποίας όλος ο κόσμος δεν είναι άξιος [δεν συγκρίνεται, δεν αξίζει με όλο τον κόσμο]· τι με ωφελούν τα κέρδη των χρημάτων οπού με υπόσχεσθε; το αργύριόν σας να απολεσθή ομού με εσάς, ότι υπολαμβάνετε να αλλάξω την Βασιλείαν των ουρανών με χρήματα και δόξαν προσωρινήν.

Λοιπόν μη χάνης καιρόν, αλλά παράδοσόν με εις τον Θεόν, μίαν ώραν πρότερον, ότι θέλω και αγαπώ να γίνω θυσία του Κυρίου μου, να ψηθώ ως άρτος ηδύς [γλυκός], να βαλθώ εις την Τράπεζαν της Αγίας Τριάδος, και να προσφερθώ ως ευώδες θυμίαμα εις αυτήν. Κάμε το συντομώτερον εκείνο οπού θέλεις, δεν ψηφώ [δεν υπολογίζω, δεν φοβάμαι] τας προσκαίρους κολάσεις· δεν αρνούμαι την αγάπην του γλυκυτάτου μου Ιησού, όστις είναι και έρως και αγάπη και έφεσις και ζωή και ανάστασις και Βασιλεία ουρανών».

Και συνεχίζει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης λέγοντας: «Με αυτά τα λόγια εξέπληξε τον κριτήν τοσούτον, ώστε οπού αυτός παίρνοντας το μανδήλιον του και επί πολύ ακουμβίζοντας την κεφαλήν του επάνω εις αυτό επληρώθη όλος από δάκρυα…».

Ο άγιος έμεινε σταθερός στην πίστη του και τον ίδιο τον Χριστό και όταν τον οδήγησαν στον τόπου του μαρτυρίου και είχαν ήδη ανάψει την φωτιά μέσα στην οποία τον είχαν καταδικάσει να μαρτυρήσει, για ότι αγάπησε περισσότερο στην ζωή του! Και από την ζωή του!

 

Το μαρτύριο
Έτσι, στον έπαρχο ο οποίος άρχισε να τον κολακεύει και να τον καλοπιάνει, έστω και την τελευταία στιγμή να εξωμόσει, του είπε:
«Δεν εντρέπεσαι ταλαίπωρε να διαστρέψης την ορθήν πίστιν του Κυρίου; διατί δεν τελειώνεις σύντομα την απόφασιν του θανάτου μου; εγώ πιστεύω και ομολογώ καθώς σας προείπα, ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο αληθινός υιός του Θεού και Θεός, οπού ήλθε εις τον κόσμον να σώση τους αμαρτωλούς, από τους οποίους εγώ είμαι ο έσχατος και ο τελευταίος, δεν θέλεις με καταπείσει άθλιε αν και με δώσης μυρίας βασιλείας. Άλλη βασιλεία με προσμένει, άφθαρτος και αΐδιος».

Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης περιγράφει και το τέλος που έλαβε ο νεομάρτυρας Άγιος Μιχαήλ και πώς συμπεριφέρθηκε ο άγιος στο μέσο της φωτιάς, αλλά μοιάζει πολύ σκληρό για μας τους ανθρώπους του 21ου αιώνα.

Το μαρτύριο του έγινε στις 21 Μαρτίου του 1544 στις 3.00 το απόγευμα δίπλα στον ναό της Υπαπαντής επί της οδού Εγνατίας λίγα μέτρα μακρυά από το πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ένα εκκλησάκι στον περίβολο του ναού μάς υπενθυμίζει το μαρτύριό του.

Ο νεαρός αγράμματος αρτοπώλης μάς διδάσκει άλλα γράμματα, άλλη σοφία και άλλον έρωτα! Το μαρτύριό του μπορεί να αποτελεί ένα ιδιαίτερο μάθημα στο πανεπιστήμιο και σε διάφορες σχολές όπως Θεολογική, Φιλοσοφική, Παιδαγωγικό τμήμα!

Ο άγιος δεν εξέφρασε κάποια διαμαρτυρία θυσιάζοντας/σκοτώνοντας κάποιον άλλον, ή σκορπώντας την καταστροφή στο πέρασμά του, αλλά θυσιάστηκε ο ίδιος από εσωτερικό θείο έρωτα! Δεν ήταν τυχαίο πως συγκίνησε και τον ίδιο τον οθωμανό δικαστή του ο οποίος τον καταδίκασε σε θάνατο!

Ας είναι εσαεί παράδειγμα αγάπης και αφοσίωσης για όλους μας!

 

Στ.Κ.

Οι εικόνες προέρχονται από το: https://toeilhtarion.blogspot.com/2020/03/blog-post_11.html

Με στοιχεία από το «Αγιολόγιον της  Θεσσαλονίκης» έκδοση Ιεράς Μονής Αγίας Θεοδώρας (http://www.imth.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=1&&page=147&saintid=109) και τον «Συναξαριστή Νεομαρτύρων (1400-1900) των εκδόσεων Ορθόδοξος Κυψέλη.