Blog

Άγιος Δημήτριος, Η γνωριμία των επιδρομέων Σλάβων με τον χριστιανισμό μέσω της προστασίας της Θεσσαλονίκης από τον πολιούχο της

Η Θεσσαλονίκη, δεύτερη πόλη μετά  την Κωνσταντινούπολη αναπτύχθηκε σε πολιτιστικό κέντρο στα Βαλκάνια. Οι Σλάβοι, ερχόμενοι σε επικοινωνία με τους Έλληνες, είχαν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν «μια δεύτερη Θεσσαλονίκη» με ανάλογες παραδόσεις που υπήρχαν στην πόλη του αγίου Δημητρίου.

Τα δύο βιβλία των «Θαυμάτων» που περιγράφουν τις επιδρομές των Αβαροσλάβων, εμφανίζουν τον άγιο Δημήτριο πρωταγωνιστή, επεμβαίνοντα και σώζοντα την πατρίδα του.

Η πεποίθησις αυτή που καλλιεργήθηκε και βιώθηκε από το λαό, γινόταν με την πάροδο του χρόνου και πίστη των Σλάβων επιδρομέων. Οι πόλεμοι κατά των Ελλήνων και η επέμβαση του αγίου Δημητρίου υπέρ της πατρίδος του, έπαιρναν χαρακτήρα θρησκευτικό. 

Οι Σλάβοι με τις επιδρομές τους κατέστρεφαν ναούς και επέφεραν φοβερές δηώσεις. Οι χριστιανοί επικαλούμενοι πρώτα το Θεό και τις πρεσβείες της Παναγίας και του αγίου Δημητρίου, συνέβαλαν στη διάδοση της χριστιανικής θρησκείας μεταξύ των Σλάβων και φυσικά της τιμής του Αγίου. 

Τα βιβλία των «Θαυμάτων» μιλούν για περιπτώσεις μεμονωμένων Σλάβων που ασπάσθηκαν τη χριστιανική θρησκεία, τιμώντας στη συνέχεια τον μάρτυρα Δημήτριο.

Η διάδοση της τιμής του αγίου Δημητρίου μεταξύ των Σλάβων, πρέπει να δεχθούμε ότι έγινε και σε ομαδικές περιπτώσεις. Όσοι κάτοικοι είχαν αιχμαλωτισθεί από τον Χαγάνο κατά τον δεύτερο σλαβικό πόλεμο και μεταφέρθηκαν στην Παννονία δε λησμόνησαν την πίστη τους. Όλοι αυτοί μετέδιδαν και την τιμή του αγίου Δημητρίου στην Παννονία και στη Δαλματία. 

Στο Σίρμιο, στα μέσα του 11ου αι., υπήρχε μοναστήρι στο όνομα του αγίου Δημητρίου, ενώ στις σερβικές χώρες άρχισαν να εμφανίζονται εκκλησίες και μοναστήρια στο όνομά του. Από τις περιοχές αυτές, η τιμή του μάρτυρος μεταδόθηκε αργότερα και στους Μαγυάρους. 

Από ιστορικούς λέγεται ότι οι Σλάβοι που ηττήθηκαν στο Στρυμόνα από τον Ιουστινιανό Β’, είχαν ακούσει για την προστασία του αγίου Δημητρίου προς τους πατριώτες του, τους Θεσσαλονικείς. Στις αγαθές επιδράσεις των Ελλήνων επί των Σλάβων και στη διάδοση της τιμής του αγίου Δημητρίου μεταξύ αυτών, αναφέρεται και ο Ιωάννης Καμενιάτης.

Την τιμή του αγίου Δημητρίου μεταξύ των Σλάβων εδραίωσαν οι δύο Έλληνες Θεσσαλονικείς αδελφοί, Κύριλλος και Μεθόδιος. 

Από το Βίο του Μεθοδίου καταφαίνεται ότι οι δύο αδελφοί τιμούσαν ιδιαίτερα τον άγιο συμπατριώτη τους. Στο 15ο κεφάλαιο του Βίου του Μεθοδίου αναφέρεται ότι ο Μεθόδιος αφού συμπλήρωσε το έργο της μεταφράσεως της Αγίας Γραφής, «απέδωκεν εις τον Θεόν την κατ’ αξίαν δόξαν και τιμήν, διότι εχάρισε αυτώ την χάριν και την δύναμιν τούτου». 

Επίσης «μετά του κλήρου αυτού ετέλεσε την θείαν λειτουργίαν πανηγυρίσας την μνήμην του αγίου Δημητρίου».

Απόσπασμα από κείμενο που έγραψε ο Αντώνιος Παπαδόπουλος, καθηγητής Θεολογικής Σχολής για το «Αγιολόγιον της Θεσσαλονίκης», τόμος α’, του Κέντρου Αγιολογικών Μελετών της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης. Έκδοση Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας.

Επιμέλεια: Στ.Κ.