Blog

Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος, Οι θεσσαλονικείς άγιοι δημιούργησαν ένα κοσμοϊστορικό έπος πίστεως, ιεραποστολής και εκπολιτισμού!

Οι δύο θεσσαλονικείς αδελφοί,  άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος έγραψαν ένα κοσμοϊστορικό έπος!

Έπος πίστεως, ιεραποστολής, γραμμάτων, εκπολιτισμού.

Αυτά συνέβησαν τον 9ο αιώνα και αποτέλεσαν συνάμα και ένα πρόγραμμα ουσιαστικής ένταξης του σλαβικού κόσμου στον ευρύτερο κόσμο της Ευρώπης!

Τηρουμένων των αναλογιών, θα μπορούσαμε, ίσως, να συγκρίνουμε  το έργο των δύο αδελφών με αυτό του Μεγάλου Αλεξάνδρου προς ανατολάς. Οπωσδήποτε, όμως, παρουσιάζει κάποιες σημαντικές διαφορές.

Και πρώτη και σημαντικότερη είναι ότι οι θεσσαλονικείς άγιοι δεν «κατέκτησαν» ενόπλως τους λαούς στους οποίους… εκστράτευσαν!

Η δική τους «επίθεση» ήταν ειρηνική και, μάλιστα, βγήκαν στον πηγαιμό γι’ αυτήν την συνάντηση με τον σλαβικό κόσμο κατόπιν επίσημης πρόσκλησης των ίδιων των Σλάβων. Η έκκληση αυτή έγινε προς τον αυτοκράτορα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Οι ταγοί, βεβαίως της Βασιλεύουσας, δηλαδή ο αυτοκράτορας και ο πατριάρχης ετοιμάζονταν από καιρό με τα επιτελεία τους  για να μπορέσουν να ανταποκριθούν σε μια ανάλογη πιθανή  πρόκληση-πρόσκληση!

Μια ευγενής ιεραποστολική και εκπολιτιστική εκστρατεία

Έτσι, άρχισε αυτή η ειρηνοφόρος και ιδιαίτερα ευγενική αποστολή με μόνα θύματα την ταλαιπωρία των δύο αδελφών και των συνεργατών τους, αφού φυλακίστηκαν κιόλας, ενώ υπέστησαν και ποικίλες άλλες ταλαιπωρίες. Ιδιαίτερα, μάλιστα, από Δυτικούς ιεραποστολικούς και πολιτικούς «ανταγωνιστές» σχετικά με την επιρροή στους λαούς αυτούς. Εκκλησιαστική και πολιτική.

Σε μια εποχή, λοιπόν, που στα ανατολικά της Ρωμαϊκής Ανατολικής Αυτοκρατορίας το «παιχνίδι» παιζόταν διά πυρός και σιδήρου, δηλαδή με «φωτιά και με μαχαίρι» από τους μωαμεθανούς, οι αποκαλούμενοι σήμερα Βυζαντινοί, διαμόρφωναν στα δυτικά τους μια ειρηνική χριστιανική πολιτισμική επανάσταση στην καρδιά της Ευρώπης. Ανάμεσα στον σλαβικό κόσμο.

Μια επ-Ανάσταση στην ουσία, αφού όλα εδράζονταν σ’ αυτό το μεγάλο γεγονός της Ανάστασης του Χριστού που άλλαξε όλο το πνεύμα του κόσμου και τον ρου της ιστορίας.

Διάλογος με τους μωαμεθανούς

Να προσθέσουμε, πως την ίδια περίοδο και οι μωαμεθανοί κάλεσαν τους Βυζαντινούς να συζητήσουν μαζί τους για θεολογικά θέματα. Και μάλιστα επικεφαλής σ’ αυτές τις αποστολές βρίσκονταν τόσο ο Κωνσταντίνος ο μετέπειτα ιεραπόστολος άγιος Κύριλλος όσο και ο μετέπειτα πατριάρχης άγιος Φώτιος ο Μέγας. Δηλαδή, δύο εκ των πρωτεργατών της πνευματικής… εκστρατείας στους Σλάβους.

Οι μωαμεθανοί, παρ’ όλο που εντυπωσιάστηκαν από την συνομιλία τους με τον Κωνσταντίνο ο οποίος δεν είχε κλείσει ακόμη τα 30 του χρόνια, ουσιαστικά, δεν εμβάθυναν στα λόγιά του για να κατακτήσουν και οι ίδιοι την πνευματικότητα που εκπροσωπούσε. Αντιθέτως, συνέχισαν την βίαιη επεκτατική τους πολιτική με στόχο την κατάληψη και άλωση περισσοτέρων εδαφών και τελικά και την άλωση της πρωτεύουσας του πολιτικού και πνευματικού κόσμου της εποχής. Την Κωνσταντινούπολη.

Αντιθέτως οι απλοί νομαδικοί και ειδωλολατρικοί λαοί των Σλάβων ζήτησαν με ιδιαίτερη ταπείνωση, ειλικρίνεια και απλότητα από την βασιλεύουσα την ανάληψη της δικής τους πνευματικής πατρότητας.

«Είμαστε Σλάβοι, άνθρωποι αγροίκοι…»

Ένα κάλεσμα που μοιάζει με το αντίστοιχο κάλεσμα του Αποστόλου Παύλου στην Μακεδονία με την διαφορά ότι εκείνο έγινε με το όραμα που είδε: «καὶ ὅραμα διὰ τῆς νυκτὸς ὤφθη τῷ Παύλῳ· ἀνήρ τις ἦν Μακεδὼν ἑστώς, παρακαλῶν αὐτὸν καὶ λέγων· διαβὰς εἰς Μακεδονίαν βοήθησον ἡμῖν».

Ενώ όσον αφορά τον σλαβικό κόσμο επρόκειτο για επίσημο διάβημα με επιστολή από τον ηγέτη των Μοραβών Ραστισλάβο προς τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μιχαήλ τον γ’ .

Και όπως αναφέρει στην επιστολή του προς τον αυτοκράτορα «και άλλοι λαοί θα ακολουθήσουν το παράδειγμά μας»! Κάτι που αποδείχτηκε προφητικό και η προσπάθεια αυτή «ζύμωσε» και ανακαίνισε όλο τον σλαβικό κόσμο.

Γράφει, λοιπόν, στην επιστολή ο Ραστισλάβος:
«Είμαστε Σλάβοι, άνθρωποι αγροίκοι. Ο λαός μας απέρριψε την ειδωλολατρεία και τιμά το χριστιανικό νόμο, αλλά δεν έχομε διδάσκαλο ικανό να μας διδάξη την αληθινή πίστι στη γλώσσα μας. Άλλοι λαοί θα ακολουθήσουν προφανώς το παράδειγμά μας. Στείλε μας λοιπόν, Κύριε, τέτοιον επίσκοπο και διδάσκαλο. Από σας πράγματι διαδίδεται ο αγαθός νόμος προς όλες τις χώρες».

Ένα ιδιαίτερα συγκινητικό κάλεσμα που μοιάζει να βγήκε μέσα από μια καρδιά συντετριμμένη! Άλλωστε και ο λαός του την εποχή εκείνη κινδύνευε τόσο από τους Βαυαρούς όσο και και από τους Βουλγάρους. Και οι Βυζαντινοί δεν εκώφευσαν σ’ αυτήν την έκκληση…

Ο «αγαθός νόμος» θα ζυμώσει όλους τους σλαβικούς λαούς

Ξεχωριστό, όμως, ενδιαφέρον έχει και η τελευταία πρόταση Ραστισλάβου: «Από σας πράγματι διαδίδεται ο αγαθός νόμος προς όλες τις χώρες»! Ότι, δηλαδή, η Βασιλεύουσα ήταν ο φάρος του «αγαθού νόμου» για όλο τον κόσμο!

Έτσι, ο αγαθός νόμος δεν διαδόθηκε σ’ αυτούς με έπαρση, με «φωτιά και με μαχαίρι», αλλά με ιδιαίτερη διάκριση, υπευθυνότητα και αγάπη.

Και πρώτα πρώτα όσον αφορά την γλώσσα τους, την σλαβική, που ήταν η ψυχή τους, δεν θεωρήθηκε μιαρή και μη ιερή, αλλά χρησιμοποιήθηκε ως όχημα που μετέφερε την αλήθεια του Ευαγγελίου, των λατρευτικών ακολουθιών και την πατερική γραμματεία στον νου, τις καρδιές και τις ψυχές των ανθρώπων αυτών. Αυτή ήταν και μία αιτία και αφορμή δυσφορίας με την Εκκλησία της Ρώμης, αφού θεωρούσαν ως ιερές γλώσσες μόνον την εβραϊκή, την ελληνική και την λατινική.

Με την συμβολή, λοιπόν, των Αγίων της Θεσσαλονίκης Κυρίλλου και Μεθοδίου οι οποίοι πρόσφεραν στους λαούς αυτούς και το πρώτο αλφάβητο διαμορφώθηκε ένας νέος χριστιανικός κόσμος με τα δικά του χαρακτηριστικά και τις δικές του ιδιομορφίες!

Και δεν είναι τυχαίο που η ημέρα της γιορτής τους, η 11η ή η 24η Μαΐου με το παλαιό ημερολόγιο, ορισμένες σλαβικές χώρες την γιορτάζουν και ως ημέρα του πολιτισμού, της λογοτεχνίας και του αλφαβήτου. Φυσικά προς τιμή των δύο αγίων.

Επίσης, τους τίμησαν αρκετούς αιώνες πριν από μας ανακηρύσσοντάς πρώτοι αυτοί ως αγίους τους φωτιστές τους! Ενώ, βεβαίως, παλαιότερα έγιναν και προσπάθειες προσεταιρισμού τους όσον αφορά την καταγωγή τους!

Πράγμα, βεβαίως, που δεν τεκμηριώθηκε ποτέ επιστημονικά και ως τόπος καταγωγής τους θεωρείται, πλέον, από όλους η πόλη των αγίων, δηλαδή η Θεσσαλονίκη! 

Στ.Κ.

 

Πληροφορίες από «Αγιολόγιον της Θεσσαλονίκης», έκδοση Ιεράς Μονής Αγίας Θεοδώρας, συντάκτης Παναγιώτης Χρήστου: http://www.imth.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=1&&page=147&saintid=99