Blog

Όσιος Συμεών ο Νεοφανής, Ο Θεσσαλονικιός ασκητής της Θηβαΐδος που το σώμα του έμεινε άφθαρτο!

Όσιος Συμεών ο Νεοφανής (11/12ος αι.)

Η μνήμη του τιμάται στις 24 Ιουλίου.

Κείμενο Α. Κραλίδης

Ο νεοφανής όσιος Συμεών ο Θεσσαλονικεύς, καθίσταται γνωστός μόνον από της έως πρόσφατα άγνωστη έντυπη ακολουθία του, που εκδόθηκε το 1777 στη Βενετία από το τυπογραφείο των Γλυκήδων.

Το Συναξάριό του, που εμπεριέχεται στην Ακολουθία, συνιστά “παράδοξη αγιολογική περίπτωση, σπάνια μεν, αλλ’ όχι αγνωστη στη λαϊκή ευσέβεια”. 

Πηγή του Συναξαρίου είναι το μη σωζόμενο κείμενο (“ιδιόχειρος δέλτος”) που συνέγραψε ένας Κερκυραίος ιερομόναχος ονόματι Δανιήλ, στον οποίο διηγήθηκε, κατά τη διάρκεια του ύπνου του, τα σχετικά με τον βίο του οσίου Συμεών ο νεομάρτυς Αναστάσιος ο εκ Παραμυθίας († 18.7.1750), προστάτης άγιος του Δανιήλ. 

Αφορμή για τη σύντομη σκιαγράφηση του βίου του οσίου Συμεών από το νεομάρτυρα Αναστάσιο υπήρξε η δυσαρέσκεια του ιερομονάχου Δανιήλ κατά του Θεσσαλονικέως επιτρόπου της εκκλησίας του αγίου Γεωργίου στη Βενετία, Νικολάου Κανέλη, ο οποίος, όπως απεκάλυψε ο νεομάρτυς Αναστάσιος, ήταν συγγενής του οσίου Συμεών, που είχε μεγάλη παρρησία προς το Θεό, πρέσβευε για τους συγγενείς του και παροργιζόταν με τον γογγυσμό του Δανιήλ κατά του συγγενούς του.

Σύμφωνα με τη διήγηση του νεομάρτυρος, ο όσιος Συμεών είχε γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη το 1042, κατά το έτος της βασιλείας της αυτοκράτειρας Ζωής (μαζί με την αδελφή της Θεοδώρα), από ευσεβείς γονείς. Ο ενάρετος βίος του οδήγησε τον αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, ο οποίος δεν κατονομάζεται, στη χειροτονία του Συμεών. 

Ωστόσο, η φιλέρημη φύση του Συμεών τον ώθησε στην απόφαση να εγκαταλείψει τη Θεσσαλονίκη και να μεταβεί στην Αλεξάνδρεια, απ’ όπου αναχώρησε για τη γνωστή μοναστική περιοχή της Άνω Θηβαΐδος στην Αίγυπτο, όπου εγκαταβίωσε σε σπήλαιο, ζώντας με αυστηρή άσκηση ως το τέλος της ζωής του, το οποίο, όπως καταγράφεται στο Συναξάριό του, επήλθε στις 24 Ιουλίου, άγνωστο ποιου έτους, αλλά ασφαλώς σε μεγάλη ηλικία, αφού ο Όσιος αποκαλείται επανειλημμένα “γέρων”. 

Στο Συναξάριο υπογραμμίζεται και η αφθαρσία του λειψάνου του οσίου Συμεών, το οποίο ετάφη στον τόπο της ασκήσεώς του.

Η δυσπιστία του ιερομονάχου Δανιήλ για το όνειρο αυτό είχε ως αποτέλεσμα την κατ’ επανάληψη εμφάνιση του ίδιου του οσίου Συμεών κατά τη διάρκεια του ύπνου του, με τη διαρκή προτροπή να γνωστοποιήσει το όραμα στο Ν. Κανέλη και να μεριμνήσει για την κατασκευή εικόνων, τη σύνταξη Ακολουθίας και την εν γένει λειτουργική τιμή του. 

Γνώστης αυτών των συμβάντων κατέστη και ο δραστήριος αρχιεπίσκοπος Σινά και Ραϊθού Κύριλλος ο Κρης, ο οποίος συνδεόταν φιλικά με τον ευσεβή επίτροπο και συγγενή του οσίου Συμεών. 

Ο Κύριλλος συνέβαλε ουσιαστικά στην καθιέρωση του εορτασμού της μνήμης του νεοφανούς Οσίου, παρέστη κατά την υποδοχή της εικόνος του οσίου Συμεών που απέστειλε από την Κέρκυρα ο ιερομόναχος Δανιήλ και η οποία κατέφθασε στη Βενετία με θαυματουργικό τρόπο -διασώθηκε από ναυάγιο, συνέθεσε την Ακολουθία του οσίου Συμεών επιλέγοντας τροπάρια από τις Ακολουθίες άλλων αγίων και προσαρμόζοντάς τα στο πρόσωπο του τιμωμένου Αγίου, ενώ συνέταξε και το Συναξάριο της Ακολουθίας, βασιζόμενο στο ιδιόχειρο κείμενο που είχε συντάξει ο ιερομόναχος Δανιήλ, στις διηγήσεις του Νικολάου Κανέλη και στις ενέργειες που κατέβαλε ο ίδιος για την καθιέρωση της εορτής του οσίου Συμεών.

Στο πίσω μέρος του εσωφύλλου της Ακολουθίας που εκδόθηκε το 1777 με δαπάνη του συγγενούς του οσίου Συμεών, Νικολάου Κανέλη, εικονίζεται ολόσωμος ο τιμώμενος Όσιος πρόκειται πιθανόν για πιστό αντίγραφο της εικόνας που κατασκευάστηκε στην Κέρκυρα και στάλθηκε στη Βενετία, για την κατασκευή της οποίας καθώς και για την θαυματουργό μετάβασή της γίνεται εκτενής λόγος στο Συναξάριο του Οσίου.

Από το βιβλίο το «Αγιολόγιον της Θεσσαλονίκης», τόμος α’, του Κέντρου Αγιολογικών Μελετών Θεσσαλονίκης, της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, έκδοση Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας Θεσσαλονίκης.

Επιμέλεια: Στ.Κ.