Blog

Ο Άγιος Ιλαρίων προκαλεί δημοσίως τον πασά ενώπιον διεθνούς ακροατηρίου!

Συνέχεια από εδώ: https://agiatheodora.gr/thessaloniki-o-agioreitis-georgianos-agios-ilarion-brosta-ston-aimovoro-exomoti-sybatrioti-tou-dioikiti-tis-polis/

Ο αγιορείτης ιερομόναχος εκ Γεωργίας, π. Ιλαρίων με την ευχή και τις ευλογίες του ηγουμένου της μονής του Αγίου Διονυσίου, όπως και των λοιπών πατέρων του μοναστηριού πήρε τον δρόμο για την Θεσσαλονίκη. Ο αποχαιρετισμός αυτός είχε χαρακτήρα κατευόδωσις προς το μαρτύριο. Γιατί τι άλλο σήμαινε η απόφασή του να συναντήσει τον θηριώδη, γεωργιανό εξωμότη συμπατριώτη του, διοικητή της περιοχής για να συνεχίσει την θεολογική τους συζήτηση; Μιας συζήτησης που, όπως αναφέραμε στο α’ μέρος, θα είχε κακή κατάληξη αν συνεχιζόταν για τον ίδιο και για όλο το Άγιον Όρος. Γι’ αυτό και οι λοιποί αγιορείτες πατέρες τον παρότρυναν να σταματήσει.
Ο άγιος Ιλαρίων, λοιπόν, προτίμησε να πάει με τα πόδια στην Θεσσαλονίκη και όχι με το καράβι. Ήθελε, φαίνεται, κατά τη διάρκεια της οδοιπορίας να ετοιμαστεί κατάλληλα για την συνομιλία του με τον οθωμανό πασά και ιδιαίτερα να προσευχηθεί εκτενώς και να ετοιμαστεί για το μαρτύριο το οποίο επέκειτο.
Η συνάντηση με τον πασά και αυτήν την φορά έμελλε να γίνει δημοσίως και μάλιστα ενώπιον διεθνούς ακροατηρίου. Οι μέρες εκείνες που έφτασε στην Θεσσαλονίκη ήταν περίοδος ραμαζανιού και έτσι ο πασάς, όπως και οι λοιποί ομόθρησκοί του μετά την δύση του ήλιου μπορούσαν να συμποσιαστούν! Σύμφωνα με το οθωμανικό τυπικό η νηστεία τους διαρκεί από την ανατολή μέχρι την δύση του ήλιου.

Άφιξη στο σπίτι του διοικητή της περιοχής
Όταν, λοιπόν, ο π. Ιλαρίων, έφτασε στην πύλη της κατοικίας του πασά, είπε στους φρουρούς να αναγγείλουν στον οικοδεσπότη ότι ο π. Ιλαρίων ο Γεωργιανός είναι εκεί και πως επιθυμούσε να μιλήσει μαζί του.
Ο πασάς όταν άκουσε ποιος τον ζητούσε ένιωσε ιδιαίτερη ικανοποίηση, αν όχι και θριαμβευτής. Γιατί όχι θριαμβευτής! Η απάντησή του είναι αποκαλυπτική:
«Ω! Είναι ο παπάς, που τον έπεισα για την κενότητα του χριστιανικού πιστεύω, και ήρθε εδώ για να λάβει την πίστη του μεγάλου προφήτη. Καλέστε τον»!
Όλα τα… κατάλαβε ο βάρβαρος εξωμότης ο οποίος αιματοκύλησε πρόσφατα την Νάουσα, προκαλώντας όλων των ειδών τις ωμότητες, τις σφαγές, τις λεηλασίες και το κάψιμο της πόλης! Ένα ολοκαύτωμα!
Εκεί, λοιπόν, στο σπίτι του πασά μαζί με τους λοιπούς τούρκους επίσημους βρίσκονταν και πολλοί ξένοι παρεπιδημούντες αξιωματούχοι, όπως Άγγλοι και Γάλλοι, αλλά και Εβραίοι και Αρμένιοι, μάλλον, μόνιμοι κάτοικοι της πόλης. Πολύ πιθανόν να παρευρίσκονταν και Έλληνες παράγοντες, όμως, δεν αναφέρονται ρητώς.
Όλοι αυτοί ανέμεναν την δύση του ήλιου για να λάβουν μέρος στο τσιμπούσι (τουρκική λέξη που είναι καταφανές πως προέρχεται από την ελληνική συμπόσιο) του διοικητή της πόλης! Πού θα έβρισκαν πιο αρχοντικό δείπνο;
Ο π. Ιλαρίων είχε καταλάβει πως στην πρώτη συζήτηση που είχε με τον πασά τις εντυπώσεις τις είχε κερδίσει ο δεύτερος. Άλλωστε, δεν τον άφησαν να συνεχίσει οι αγιορείτες πατέρες, οπότε έμοιαζε, πράγματι, σαν να ηττήθηκε. Αυτό προδίδει και η υπερφίαλη απάντηση του πασά όταν του ανακοίνωσαν την άφιξη του γέροντα. Όμως, ο ιερομόναχος Ιλαρίων χρωστούσε μια απάντηση και γι’ αυτό έφτασε στην Θεσσαλονίκη! Για να πάρει το… αίμα του πίσω ή καλύτερα για να χύσει το αίμα του γι’ αυτό που πίστευε.

Η υποδοχή από τον πασά και η έναρξη της συζήτησή τους
Όταν π. Ιλαρίων έφτασε μπροστά στον πασά αυτός καθόταν σε ντιβάνι και περιστοιχιζόταν από τους άλλους αξιωματούχους, παράγοντες και αξιωματούχους οι οποίοι ήταν όρθιοι. Ο γέροντας απέδωσε τις πρέπουσες τιμές προς αυτόν και ο πασάς του προσέφερε θέση δίπλα του στο ντιβάνι και μπήκε κατ’ ευθείαν στο θέμα, λέγοντάς του:
«Ω! παπα-Ιλαρίων! Καλώς ήρθες! Προφανώς έρχεσαι εξαιτίας της συζήτησής μας σχετικά με την πίστη»;
Και έτσι ο παπα-Ιλαρίων δεν έχασε την ευκαιρία να μπει κι αυτός κατ’ ευθείαν στο θέμα και, μάλιστα, από εκεί που έμεινε η συζήτησή τους και δεν τον άφησαν να απαντήσει. Ήταν ένα θέμα πολύ σοβαρό για ένα Αγιορείτη. Αφορούσε την Κυρία του Άθωνα, την Υπεραγία Θεοτόκο.
Του είπε, λοιπόν, ο γέροντας: «Εσύ, εξέφρασες αμφιβολίες πώς μία παρθένος θα μπορούσε να γεννήσει τον Θεό, και αφού γέννησε παραμένει ακόμα παρθένος»; «Θα σου εξηγήσω», του είπε «γιατί τόσο εσύ, όσο και ο προφήτης σου ο Μωάμεθ» δεν μπορείτε να καταλάβετε ότι «ο Ιησούς Χριστός, γεννήθηκε από παρθένο, γεννήθηκε με άσπορη σύλληψη». Γιατί «αυτός είναι ο αληθινός Θεός, και για την σωτηρία του κόσμου σαρκώθηκε σαν άνθρωπος, ώστε να εξαγοράσει το ανθρώπινο γένος από την πληγή του θανάτου»!
Μετά από τα λόγια αυτά κατάλαβε ο πασάς πως μπροστά του δεν είχε κάποιον υποψήφιο να εξωμόσει, να τουρκέψει, αλλά να μαρτυρήσει και η συζήτησή τους έγινε αμέσως εριστική.

Ο π. Ιλαρίων μετά την θεολογική συζήτηση δεν έχασε την ευκαιρία να περάσει και στο άλλο θέμα που τον στενοχώρησε ιδιαίτερα και όπως προαναφέραμε ίσως να πληγώθηκε το φιλότιμο του, αφού η θηριωδία του ολοκαυτώματος της Νάουσας πραγματοποιήθηκε από έναν συμπατριώτη του Γεωργιανό. Ασχέτως κι αν ο πασάς ήταν πλέον οθωμανός και «μετάλλαξε» και το γένος του σε τουρκικό.
Τα λόγια του π. Ιλαρίωνα για την θηριωδία της Νάουσας ήταν μαχαίρι στην καρδιά του εξωμότη και ίσως γινόταν μαχαιριά εναντίον του.
Είπε λοιπόν στον πασά:
«Δεν φοβάσαι τον Θεό, βασανίζεις αθώους χριστιανούς, αθώους από κάθε αδικία. Γεννήθηκες από χριστιανούς γονείς, και ακόμη ενεργείς τόσο βάναυσα σαν να θέλεις να καταπνίξεις το βασανιστήριο της συνείδησής σου, εξαιτίας της αποστασίας σου από τον Χριστό».
Ο πασάς υπερασπίστηκε την νέα του πίστη και πέρασε σε μια ευρύτερη θεολογο-εθνολογική παρατήρηση λέγοντας πως:
«Εάν η πίστη σας ήταν αληθινή, και ευχαριστούσε τον Θεό, τότε ο Κύριος δεν θα σας είχε παραδώσει στα χέρια των εχθρών σας για να σας ταπεινώνουν πάντα».
Η απάντηση του γεωργιανού π. Ιλαρίωνα και παλικαρίσια και σοφή και τα λόγιά του μας θυμίζουν και αντίστοιχα του στρατηγού Μακρυγιάννη. Ενώ μπορούμε να πούμε πως ήταν και προφητικά.
Του είπε λοιπόν: «όλα τα αντιλαμβάνεσαι λάθος πασά. Δεν παίρνει ο πατέρας ένα ραβδί για να τιμωρήσει το παιδί του που αγαπάει για την άσχημη συμπεριφορά του; Το κάνει αυτό, όχι γιατί έχει διώξει το παιδί του από την καρδιά του, αλλά για να το διορθώσει. Όταν διαπιστώσει ότι το παιδί του έχει διορθωθεί, τότε σπάει το ραβδί, και το πετάει στην φωτιά. Παρομοίως, ο Κύριος χρησιμοποίησε εσάς για να μας μαστιγώσει για τις αμαρτίες μας, επιθυμώντας και περιμένοντας την διόρθωσή μας. Είσαστε ένα σιδερένιο ραβδί στα χέρια του Θεού, και όταν ο Κύριος δει την διόρθωσή μας, Αυτός θα λειώσει αυτό το ραβδί, και θα το πετάξει σε μέρος για το οποίο είναι προορισμένο για αυτό, σαν να είναι ένα άχρηστο πράγμα».

Στην συνέχεια ο π. Ιλαρίωνας τον επέπληξε και για το παιδομάζωμα των νεαρών μοναχών που έκανε στον Άθωνα. Παρ’ όλο τον καταιγισμό επιθετικών λόγων από τον αγιορείτη γέροντα, ο διοικητής δεν είχε αρχίσει ακόμη να οργίζεται μαζί του.
Εν τω μεταξύ, όμως, έπεσε ο ήλιος και ήλθε η ώρα για το συμπόσιο, το τσιμπούσιο! Δεν υπήρχε, πλέον, δυνατότητα συνέχισης της συζήτησης…

Ο αγιορείτης μοναχός συνεχίζει να προκαλεί τον πασά

Ο π. Ιλαρίων, μάλλον, δεν έμεινε ικανοποιημένος ούτε απ’ αυτήν την συνομιλία του με τον πασά. Ιδιαίτερα, μάλιστα, αν πράγματι ο στόχος του ήταν να τον εξωθήσει να τον καταδικάσει σε θάνατο. Έτσι, για να είναι όσο πιο κοντά του γινόταν διανυκτέρευσε στην αυλή του διοικητηρίου το βράδυ εκείνο, παρ’ όλο που ο συμπατριώτης του πασάς του πρόσφερε φιλοξενία.
Στις επόμενες συναντήσεις τους η διαθρησκευτική συζήτηση γινόταν όλο και πιο προκλητική εκ μέρους του γεωργιανού αγιορείτη πατέρα. Αποτελούσε, ουσιαστικά, πρόκληση για να βαπτιστεί ο ίδιος στο αίμα του μαρτυρίου!
Από την δεύτερη μέρα της παραμονής του στην Θεσσαλονίκη ο π. Ιλαρίων βρήκε άσυλο σε μια πολύ γνωστή οικογένεια της Θεσσαλονίκης. Στην οικία της οικογένειας Σπανδωνή. Εκεί, μάλιστα, συνέβη κάτι απρόοπτο και το σπίτι της οικογένειας ξαφνικά μετεβλήθη σε μαρτυρικό σκηνικό.
Η διαδικασία εκτέλεσης διά αποκεφαλισμού του ομολογητή π. Ιλαρίωνος άρχισε να ενεργείται και ο αυτόκλητος οθωμανός δήμιος αρκούσε, μόνο, να κατεβάσει το σπαθί του στον τράχηλο του. Όμως το χέρι του τούρκου κοκάλωσε και δεν μπόρεσε να αποκεφαλίσει τον γέροντα που εκείνη την στιγμή προσευχόταν!
Μια πρόβα μαρτυρίου, λοιπόν, έζησε ο γέροντας Ιλαρίωνας και ας μην την είχε προκαλέσει άμεσα ο ίδιος -στην περίπτωση αυτή. Σίγουρα, όμως, ο επίδοξος δήμιος είχε πληροφορηθεί τα όσα είπε στον διοικητή και γι’ αυτό πήρε τον νόμο στα χέρια του.
Φαίνεται, πάντως, πως ο γεωργιανός πασάς δεν επιθυμούσε να κάνει κάτι κακό στον συμπατριώτη του γέροντα. Πιθανόν και να κατάλαβε, να ένιωσε εσωτερικά την αγιότητά του! Και όχι μόνο το θάρρος του με τις λεκτικές προκλήσεις στις οποίες επιδιδόταν επί μέρες για να κερδίσει τον μαρτυρικό στέφανο. Αλλά και τα οσιακά του βιώματα, την αγιότητα την οποία πρέπει να ένιωθε να διαχέεται από αυτόν!

Ο ιερομόναχος Ιλαρίων καταδικάζεται σε αποκεφαλισμό
Εντούτοις, ο π. Ιλαρίων, που τόσο «πολύ αγάπησε το μαρτύριο», όπως είπε για τον εαυτό του πολλά χρόνια μετά ο όσιος Λουκάς ο αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως ο ιατρός, δεν άλλαζε τον σκοπό του και έτσι την τέταρτη ημέρα που εμφανίστηκε μπροστά στον πασά έγινε εξαιρετικά προκλητικός με κατ’ ευθείαν επίθεση στον «απατεώνα Μωάμεθ», όπως τον αποκάλεσε!
Η κριτική του μάλιστα έπιασε και τους Εβραίους, τους Αρμένιους, τους Καθολικούς και τους Προτεστάντες!
Και η αίθουσα του διοικητηρίου βούιξε αμέσως: «θάνατος»!
Πλέον, ο διοικητής δεν μπορούσε να υπερασπιστεί άλλο τον συμπατριώτη του. Έτσι για να μην τον εγκαλέσουν τον ίδιο ως αποστάτη από τον νόμο του Μωάμεθ, διέταξε να τον αποκεφαλίσουν, λέγοντάς του: «Κοίτα, μόνος σου το προκάλεσες αυτό. Δεν έχω πια καμία εξουσία να σε υπερασπιστώ. Εξαιτίας των τολμηρών λόγων που ξεστόμισες, το κεφάλι σου θα φύγει από τους ώμους σου».
Ο γέροντας Ιλαρίων έβγαλε τον καλογερικό του σκούφο, έσκυψε και είπε: «Λοιπόν, κόφτο! δεν φοβάμαι να πεθάνω για την αλήθεια».

Μια λιτανεία μαρτυρικής αποθέωσης σχηματίστηκε αίφνης στους δρόμους της Θεσσαλονίκης με τον ιερομόναχο Ιλαρίωνα να οδηγείται στον τόπο των εκτελέσεων. Ένα πλήθος κατοίκων της πόλης Τούρκων, Ελλήνων και Εβραίων και λοιπών άλλων που παρεπιδημούσαν στην πόλη, πήρε κατά πόδι την μαρτυρική αυτή συνοδεία! Την φρουρά, τους εκτελεστές-δήμιους και τον καταδικασμένο σε αποκεφαλισμό, τον εν αναμονή Νεομάρτυρα του γένους διονυσιάτη ιερομόναχο, π. Ιλαρίωνα από την Γεωργία!
Καθ’ οδόν, όμως, προς τον τόπο της εκτέλεσης και προς την συνάντησή του με αυτόν που αγάπησε πιο πολύ, τον Ιησού Χριστό, ο υποψήφιος νεομάρτυρας βρήκε, ξαφνικά, απρόοπτους υπερασπιστές οι οποίοι του χαλούσαν την κλίμακα, την σκάλα που έστηνε επί τέσσερις μέρες για τον ουρανό.
Ποιοι ήταν αυτοί και τι είχε συμβεί εν τω μεταξύ; Επρόκειτο για συμπατριώτες του Γεωργιανούς και συγκεκριμένα Αμπχάζιους. Αυτοί όταν πληροφορήθηκαν την απόφαση του πασά του οποίου ήταν οι πιο πιστοί συνεργάτες πήγαν σ’ αυτόν και του είπαν:
«Αυτό δεν μπορεί να γίνει! δεν θα μπορούμε να εμφανιστούμε ποτέ στην επαρχία μας. Θα λένε ότι εμείς τον εκτελέσαμε. Αυτό θα είναι η αιώνια ντροπή μας»!
Για να μην στεναχωρήσει, λοιπόν, ο πασάς τους συμπατριώτες του και πιστούς του συνεργάτες παρέδωσε τον καταδικασμένο συμπατριώτη τους στην διάθεσή τους.

Εν τω μεταξύ, ο π. Ιλαρίων ακολουθούσε τους εκτελεστές του χαρούμενος και προσευχόμενος, χωρίς κανένα ίχνος φόβου σαν να πήγαινε γαμπρός στον γάμο του. Ένιωθε πως πολύ σύντομα θα βρισκόταν ενώπιον του ζωοδότη Χριστού!

Οι Αμπχάζιοι συνεργάτες του διοικητή παίρνουν στα χέριά τους τον π. Ιλαρίωνα
Όταν έφτασαν στον τόπο της εκτέλεσης οι Αμπχάζιοι έπρεπε πρώτα πρώτα να καταφέρουν να διασπάσουν το πλήθος το οποίο μαζεύτηκε εκεί για να παρακολουθήσει την εκτέλεση.
Κάθε εθνότητα είχε τους δικούς της λόγους για την παρακολούθηση της εξέλιξης του μαρτυρίου. Και, μάλιστα, ίσως τελικά και όλοι να ήταν ευχαριστημένοι από την έκβασή της. Οι οθωμανοί γιατί σφάχτηκε ο γκιαούρης που πρόσβαλε την πίστη τους και οι χριστιανοί γιατί μαρτύρησε παλικαρίσια και τους πρόσβαλλε ακόμη μια φορά με την τόλμη και την παρρησία του.
Σε ανάλογες περιπτώσεις μετά το τέλος το τέλος του μαρτυρίου οι χριστιανοί έκαναν το δικό τους ευλαβικό «γιουρούσι», επίθεση προς το ιερό λείψανο για το ποιος θα προλάβει να πάρει ως ευλογία ένα κομμάτι από τα ρούχα του μάρτυρα το οποίο το έβαφαν με το μαρτυρικό του αίμα. Αυτό ήταν στην συνέχεια ένα πολύτιμο φυλακτό που σε πολλές περιπτώσεις προξενούσες ποικίλες ιάσεις και θαύματα!
Όταν κατάφεραν, λοιπόν, οι Αμπχάζιοι αξιωματούχοι να φτάσουν εκεί που βρισκόταν ο π. Ιλαρίων, αναμένοντας τον αποκεφαλισμό του, έσπευσαν αμέσως να τον αποσπάσουν από τα χέρια των δημίων. Και πράγματι μετά τις κατάλληλες διαβεβαιώσεις τα κατάφεραν.
Τότε, δημιουργήθηκε ένα νέο σενάριο για την… τύχη του γέροντα. Όλοι πίστεψαν, όπως και ο ίδιος ο π. Ιλαρίων, πως, απλά, άλλαξε ο τόπος της εκτέλεσης. Γι’ αυτό και το πλήθος ακολούθησε εκ νέου τον ιερομόναχο Ιλαρίωνα μαζί με την νέα του συνοδεία του από σοκάκι σε σοκάκι και από μεϊντάνι σε μεϊντάνι (πλατεία σε πλατεία) με την πεποίθηση ότι σύντομα θα παρακολουθούσαν αυτό το έκτακτο(;) γεγονός.
Όταν, όμως, η συνοδεία έφτασε στην πύλη της πόλης ο τούρκος φρουρός σταμάτησε το πλήθος και δεν το άφησε να ακολουθήσει άλλο τους τρεις Γεωργιανούς. Τους δύο αξιωματούχους και τον αγιορείτη γέροντα.
Όταν η συνοδεία αυτή απομακρύνθηκε αρκετά έξω από την πόλη, οι αμπχάζιοι αξιωματούχοι έδωσαν στον συμπατριώτη τους να καταλάβει ποιος ήταν ο σκοπός τους.
Έτσι, ξαφνικά, ο π. Ιλαρίων με ένα γερό σκαμπίλι βρέθηκε στο χώμα. Και, βεβαίως, δεν ήταν η αρχή του μαρτυρίου του, αφού άκουσε αμέσως να του λένε:
«Πήγαινε στον Άθωνά σου παπά, και μην σε ξαναδούμε πάλι πίσω»!
Αυτή ήταν η οδηγία που έλαβε.
Οι ίδιοι έμειναν εκεί για να τον επιτηρούν μέχρι να απομακρυνθεί. Κι όταν εκείνος γυρνούσε να κοιτάξει πίσω του αυτοί τον φοβέριζαν επιδεικνύοντας τις γροθιές τους.
Όταν, απομακρύνθηκε αρκετά ο π. Ιλαρίων ελεεινολόγησε τον εαυτό του που δεν ήταν άξιος να τον τιμήσει ο Θεός με το μαρτύριο. Καθοδόν προς την Χαλκιδική και το Άγιον Όρος θυμήθηκε την οικογένεια Σπανδωνή που τον φιλοξένησε και έφευγε χωρίς να εκφράσει τις ευχαριστίες του για την γενναιόδωρη φιλοξενία που του παρείχε. Για τον λόγο αυτό γύρισε στην πόλη όταν είδε πως οι αμπχάζιοι «σωτήρες» του επέστρεψαν στην πόλη.
Ο Σπανδωνής όταν συναντήθηκε με τον γέροντα του έδωσε άλογο και οδηγό για να τον συνοδεύσει στον Άθωνα!
Φεύγοντας, όμως, από την Θεσσαλονίκη, άκουσε, ξαφνικά, μια φωνή να τον καλεί: «Πάτερ, πάτερ»! Έψαξε γύρω του και δεν είδε κάποιον εκεί κοντά.
Όταν τον ξανακάλεσαν, πρόσεξε πως από κάποιο μικρό παράθυρο ενός κοντινού κτιρίου ξεπρόβαλε ένα χέρι και πως κάποιος τον καλούσε να πλησιάσει…
Έτσι, η αναχώρηση του για το Άγιον Όρος αναβλήθηκε, αφού ανέλαβε να φέρει εις πέρας μια νέα αποστολή και μάλιστα όχι λιγότερο επικίνδυνη από την προηγούμενη. Αλλά, έτσι κι αλλιώς, αυτό δεν τον απασχολούσε! Εξάλλου αυτό επιθυμούσε περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο η οσία ψυχούλα του που αγάπησε και διψούσε το μαρτύριο.

Έτσι θα πρέπει να συνεχίσουμε…

Στ.Κ.

 

Βιβλιογραφία
Κυρίως από το βιβλίο του Μοναχού Παϊσίου Νεοσκητιώτη, ο «Πύργος της αρετής, Βίος και παρακλητικός κανόνας του οσίου Ιλαρίωνος του Αθωνίτου», έκδοση Ιεράς Καλύβης Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, Νέα Σκήτη Αγίου Όρους, 2005.