Blog

Νεομάρτυρας Αθανάσιος Κολιακιώτης: Το μορφωμένο πλουσιόπαιδο που έτυχε ταφής ζητιάνου τρωγλοδύτη

250 χρόνια από το μαρτύριό  του

Ο 25ετής Νεομάρτυρας Αθανάσιος από την Χαλάστρα ή Πύργο και παλαιότερα Κολιακιά που βρίσκεται κοντά στην Θεσσαλονίκη υπήρξε θύμα σκευωρίας ενός μωαμεθανού εμίρη (αξιωματούχου). 

Παρ’ όλα αυτά ο καλά μορφωμένος Αθανάσιος επέλεξε την ευκαιρία για να ανέβει ψηλότερα και όχι να εκπέσει της πατρικής του πίστης. Και έτσι ανέβηκε στο ικρίωμα ανήμερα της γιορτής του Γενεσίου της Υπεραγίας Θεοτόκου στις 8 Σεπτεμβρίου του 1774. Πριν από 250 χρόνια.

Εν τω μεταξύ ούτε ο πλούσιος προύχοντας πατέρας του δεν τόλμησε να προσπαθήσει να τον σώσει, προσφέροντας το σχετικό μπαξίσι που ήταν η… υπέρτατη δικαιοσύνη κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Εξάλλου η κατηγορία για την οποία συνελήφθη και φυλακίστηκε, ήταν πως ο γιος του ασπάστηκε τον μωαμεθανισμό και μετά άλλαξε γνώμη. Ότι δηλαδή «εσαλαβάτισε και ύστερον μετεμελήθη». Κάτι δηλαδή που επέσυρε αυτομάτως την θανατική ποινή.

 

Πώς στήθηκε, όμως, η όλη σκευωρία

Στην περιοχή της Κολιακιάς υπήρχε ένα βασιλικό ιπποστάσιο το οποίο ήταν σταθμός και κέντρο διερχομένων και κάποιοι άνθρωποι μαζεύονταν εκεί για να κουβεντιάσουν και να μάθουν νέες ειδήσεις από τους διερχόμενους.

Έτσι, μια μέρα που ο Αθανάσιος κουβέντιαζε με τον τούρκο αξιωματούχο για θέματα πίστεως, είπε στον εμίρη πως ο μωαμεθανισμός στηρίζεται σ’ αυτά τα λόγια και ανέφερε την σχετική ομολογία πίστεως, το γνωστό μωαμεθανικό σαλαβάτι. 

 Μόλις το άκουσε αυτό ο εμίρης είπε στον Αθανάσιο πως έγινε μωαμεθανός! Κάτι που εκείνος, βεβαίως, δεν παραδέχτηκε. Ο εμίρης, όμως, είπε στον φύλακα του ιπποστασίου να προσέχει τον νεαρό Κολιακώτη, ενώ ο ίδιος έσπευσε στην Θεσσαλονίκη -που ήταν μια απόσταση κάποιων ωρών- για να αναφέρει το γεγονός αυτό στον τούρκο δικαστή.

Όταν έφτασε στην Θεσσαλονίκη και βρέθηκε μπροστά στον μουλά, τον τούρκο δικαστή, του είπε πως ο Αθανάσιος έκανε το σαλαβάτι και «μεταγνωμήσας», αλλαζόντας γνώμη δηλαδή, το αρνείται και συμπλήρωσε πως περιπαίζει την πίστη τους.

 

Ο Νεομάρτυρας Αθανάσιος μπροστά στον μουλά

Ο μουλάς τότε έστειλε να φέρουν ενώπιον του τον Αθανάσιο για να τον εξετάσει μαζί με τον εμίρη. Όταν έφτασε, ζήτησε από τον εμίρη να επαναλάβει την κατηγορία που είχε προσάψει εναντίον του Έλληνα και ο εμίρης επανέλαβε όσα συκοφαντικά είχε πει προηγουμένως. 

Στην συνέχεια, ο μουλάς, ζήτησε από τον Αθανάσιο να παρουσιάσει την δική του εκδοχή και αυτός του ανέφερε τι ακριβώς συνέβη στην συνομιλία του με τον εμίρη. 

Να προσθέσουμε πως ο Αθανάσιος εκτός από την ιδιαίτερη μόρφωση που είχε παρακολουθώντας τα μαθήματα του «Ελληνομουσείου» της Θεσσαλονίκης το οποίο διηύθυνε και δίδασκε ο μεγάλος δάσκαλος της εποχής Άγιος Αθανάσιος Πάριος, στη συνέχεια φοίτησε στην Αθωνιάδα Σχολή της Μονής Βατοπαιδίου στο Άγιον Όροςμε δασκάλους τον Παναγιώτη Παλαμά και Νικόλαο Τζερτζούλη.

Μετά τον Άθωνα πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου συνδέθηκε με τον νεοχειροτονηθέντα πατριάρχη Αντιοχείας Φιλήμονα τον οποίο ακολούθησε στην Δαμασκό, όπου έμεινε για δύο χρόνια. Μετά επέστρεψε στην πατρίδα του μέσω Αγίου Όρους.

 

Η απολογία του Νεομάρτυρα και η συμφωνία του μουλά…

Ο Αθανάσιος, λοιπόν, ανέφερε στον μουλά το τι συνέβη κατά την συζήτηση που είχε με τον εμίρη και πως όταν ο τελευταίος του είπε πως έκανε το σαλαβάτι εκείνος του είπε πως κάτι τέτοιο δεν ήταν στις προθέσεις του, αλλά το ανέφερε λόγω της μεταξύ τους συζητήσεως και του θέματος που συζητούσαν. Η συζήτησή τους, μάλιστα, έγινε στην γλώσσα του εμίρη γιατί ο  ιδιαίτερα μορφωμένος Αθανάσιος γνώριζε καλά την απλή τουρκική και αραβική γλώσσα.

Όταν άκουσε και τους δύο ο δικαστής, έκρινε εντίμως και δικαίως, πως αυτό που συνέβη δεν στοιχειοθετούσε κατηγορία εναντίον του Έλληνα. Και γι’ αυτό είπε στον εμίρη: «τούτο δεν κάμνει τούρκον, με το να ειπή ένας, ότι ηξεύρει τα λόγια της πίστεώς σου· και συ (λέγει προς τον ιμύρην [τον εμίρη]) αν ήξευρες της πίστεως τούτου τα λόγια, ημπορούσες να τον ειπής, ότι και η εδική σου πίστις στέκει [βασίζεται, στηρίζεται] εις τούτα τα λόγια, αμή [αλλά] με τούτο δεν εγίνουσουν Χριστιανός, με το να προφέρης μοναχά της πίστεώς του τα λόγια».

 

Οι αγάδες δυσφορούν

Στα λόγια αυτά, του δικαίως κρίνοντα μουλά, αντέδρασαν οι αγάδες οι οποίοι είπαν πως «δεν πρέπει  να περιπαίζεται η πίστις» τους. 

Πέραν, λοιπόν, από την θρησκευτική διάσταση του θέματος οι αγάδες, φαίνεται πως είδαν ότι ο νεαρός Έλληνας ήταν ιδιαίτερα μορφωμένος και θα μπορούσαν με ποικίλες πιέσεις και δωροδοκίες να τον κάνουν να τουρκέψει και να τους φανεί ιδιαίτερα χρήσιμος.

Όπως και να έχει μετά την δυσανασχέτηση των αγάδων ο μουλάς άλλαξε στάση και άρχισε να παρακινεί τον Αθανάσιο και «να τον λέγη κολακεύωντας, και φοβερίζωντας, ότι από Θεού κινούμενος έκαμε την ομολογίαν της πίστεως, και πρέπει να την ακολουθήση, διατί αλλέως η πίστις δεν υποφέρει να καταφρονείται»!

 

Ο Αθανάσιος έμεινε «στέρεος και  αμετάτρεπτος»

Ο Αθανάσιος, όμως, έμεινε σταθερός στην «εδικήν του αληθινήν ομολογίαν εναντιώθη εις τους λόγους του κριτού, λέγωντας, πως είναι καλά στερεωμένος, και βεβαιωμένος εις την αληθινήν πίστιν τού Χριστού, και άλλην πίστιν έξω από αυτήν δεν ηξεύρει αληθινήν και σωτήριον»!

Και αυτή ήταν η πραγματική και  αληθινή ομολογία πίστεως του Αθανασίου την οποίαν όταν την άκουσε ο δικαστής τον έστειλε στην φυλακή, μήπως και φοβηθεί και  αλλάξει γνώμη.

Αλλά και μετά από λίγες μέρες που ο μουλάς διέταξε να φέρουν μπροστά του τον Αθανάσιο και του πρότεινε, ξανά, να αλλαξοπιστήσει εκείνος έμεινε «στέρεος και αμετάτρεπτος».

 

Το μαρτύριο και η φτωχική ταφή του

Τότε ο τούρκος δικαστής διέταξε τον απαγχονισμό του ο οποίος έγινε έξω από τα τείχη της πόλης στην σημερινή περιοχή των κοιμητηρίων της Αγίας Παρασκευής.  

Το ιδιαίτερα μορφωμένο, πλουσιόπαιδο του προύχοντα Πολύχρου και της Λουλλούδας άφησε την τελευταία του πνοή στα πόδια της Παναγίας την ημέρα που όπως είπαμε γιορτάζει το γενέθλιο της. 

Όσο για ιερό του λείψανο δεν το έραναν με μύρα και δεν το περιτύλιξαν με ακριβά εντάφια σπάργανα, αλλά το παρέλαβαν οι τρωγλοδύτες ζητιάνοι της περιοχής και το ενταφίασαν κατά την δική τους φτωχική τάξη!

Σίγουρα, όμως, γνώριζαν ότι προέπεμπαν έναν νεομάρτυρα στα σαλόνια του ουρανού και σ’ αυτόν που πιο πολύ αγάπησε η ιδιαίτερα καλλιεργημένη και  ευαίσθητή του ψυχή!

Να έχουμε την ευχή του! 

Κείμενο: Στ.Κ.

 

Πληροφορίες

«Νέον Μαρτυρολόγιον»

Το «Αγιολόγιον της Θεσσαλονίκης», τόμος α’, του Κέντρου Αγιολογικών Μελετών της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, έκδοση Ιεράς Μονής Αγίας Θεοδώρας.