Blog

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, Εις το «Τὸ Πνεῦμα μὴ σβέννυτε· προφητείας μὴ ἐξουθενεῖτε…» του Αποστόλου Παύλου

Μεταφορά στην νεοελληνική

(ΙΑ’ Θεσ. 5,19-28)

«Το Πνεύμα μη σβήνετε, τις προφητείες μη περιφρονείτε. Τα πάντα δοκιμάζετε, το καλό να κρατάτε. Να φεύγετε μακριά απ’ κάθε λογής πονηρό».

1. Κάποια πυκνή ομίχλη, σκοτάδι και νεφέλη έχει εξαπλωθή επάνω σε όλη τη γη και για να δηλώση αυτό ο απόστολος έλεγε· «Γιατί κάποτε ήμαστε σκοτάδι»· και πάλι, «Εσείς, αδελφοί, δεν ευρίσκεσθε σε σκοτάδι, για να σας καταλάβη η ημέρα του Κυρίου σαν κλέπτης». 

Επειδή λοιπόν είναι νύχτα, κατά κάποιο τρόπο, χωρίς σελήνη και μέσα στη νύκτα αυτή βαδίζομε, μας έδωσε ο Θεός φωτεινό λυχνάρι, αφού άναψε στις ψυχές μας μέσα τη χάρι του αγίου Πνεύματος. Αλλ’ αυτό το φως άλλοι αφού το εδέχθηκαν το έκαμαν λαμπρότερο και φωτεινότερο, όπως ο Παύλος, όπως ο Πέτρος, όπως όλοι εκείνοι οι άγιοι, και το έσβησαν, όπως οι πέντε παρθένοι, όπως εκείνοι που εναυάγησαν ως προς την πίστι, όπως εκείνος που είχε πορνεύσει στην Κόρινθο, όπως οι Γαλάτες όταν είχαν παρατραπή [είχαν απομακρυνθεί από την πίστη]. 

Γι’ αυτό ο Παύλος λέγει, «Μη σβήνετε το Πνεύμα», δηλαδή το χάρισμα του Πνεύματος, γιατί έτσι εσυνήθιζε αυτός να αποκαλή και το χάρισμα του αγίου Πνεύματος. 

Σβήνει αυτό ο ακάθαρτος βίος. Γιατί όπως ακριβώς όταν κανείς στο φως αυτό του λυχναριού επιχύση νερό και χώμα έσβησε το φως, καθώς και εάν τίποτε από αυτά δεν επιχύση, αλλ’ αφαιρέση μόνο το λάδι, έτσι συμβαίνει και στην περίπτωσι του χαρίσματος του Πνεύματος· γιατί αν διασκορπίσης γήινα και φροντίδες για πράγματα που εξαφανίζονται, έσβεσες το Πνεύμα. 

Και εάν εσύ μεν δεν κάμης τίποτε τέτοιο, από κάπου αλλού όμως, αφού έρθη ο πειρασμός, προσβάλη με ορμή σαν κάποιος άνεμος, και δεν είναι δυνατή η φλόγα και δεν έχη πολύ λάδι ή δεν κλείσης την θύρα, τα πάντα καταστρέφει.

Ποιά όμως είναι η οπή;

Όπως στο λυχνάρι, έτσι και σε μας, το μάτι και το αυτί. Μη αφήσης να προσκρούη σ’ αυτά ο δυνατός άνεμος της πονηρίας, επειδή θα σβήση το λυχνάρι, αλλά φράξε τα με το φόβο του Θεού. Το στόμα είναι θύρα· κλείσε αυτό, περιόρισε το, για να παρέχη και το φως και να αποκρούη την επίθεση από έξω.

Για παράδειγμα, σε ύβρισε κάποιος, σε εκακολόγησε, εσύ κλείσε το στόμα, γιατί αν το ανοίξης, εδυνάμωσες τον άνεμο. Δεν βλέπεις στα σπίτια, όταν ακριβώς απέναντι και στην ευθεία υπάρχουν δύο θύρες και φυσά δυνατός άνεμος, αν κλείσης την άλλη και δεν φυσήση αντίθετος άνεμος, δεν έχει καμμία δύναμι ο άνεμος, αλλά καταστέλλεται το μεγάλο μέρος της δυνάμεώς του; 

Έτσι και τώρα, υπάρχουν δύο θύρες, το στόμα το δικό σου και το στόμα εκείνου που σε υβρίζει και σε προσβάλλει. Εάν κλείσης το δικό σου στόμα και δεν αφήσης αντίθετο άνεμο, έσβεσες όλη τη δύναμη του ανέμου, εάν όμως το ανοίξης, γίνεται ακατάβλητη. Ας μη σβήνωμε λοιπόν αυτό το χάρισμα. 

Πολλές φορές όμως είναι δυνατό και χωρίς να απειλή κανένας πειρασμός να σβησθή η φλόγα· όταν δηλαδή τελειώση το λάδι, όταν δεν κάνωμε ελεημοσύνη, σβήνει το Πνεύμα. Καθόσον από ελεημοσύνη του Θεού ήλθε προς εσένα· έπειτα βλέπει ότι δεν υπάρχει σ’ εσένα ο καρπός αυτός και δεν παραμένει σε ψυχή που δεν ελεεί. 

Όταν όμως σβησθή το Πνεύμα, τα υπόλοιπα τα γνωρίζετε όσοι εβαδίσατε μέσα στη νύχτα χωρίς σελήνη. Και εάν είναι δύσκολο να βαδίζωμε μέσα στη νύχτα το δρόμο που φέρει από ένα μέρος της γης σε άλλο, πως είναι ακίνδυνο να βαδίζωμε το δρόμο που από τη γη φέρει στον ουρανό; 

Δεν γνωρίζετε πόσοι δαίμονες υπάρχουν στο διάστημα αυτό, πόσα θηρία, πόσα πνευματικά όντα της πονηρίας; 

Αν λοιπόν έχωμε το φως εκείνο, δεν θα μπορέσουν να μας βλάψουν καθόλου, αν όμως το σβήσωμε, γρήγορα μας καταστρέφουν, γρήγορα μεταφέρουν όλα τα δικά μας, γιατί και οι ληστές αφού σβήσουν πρώτα το λυχνάρι, έτσι ληστεύουν. Εκείνοι βέβαια βλέπουν μέσα στο σκοτάδι αυτό, επειδή πράττουν έργα του σκότους, εμείς όμως δεν έχουμε συνηθίσει στο φως εκείνο.

Ας μη σβήσωμε λοιπόν αυτό το φως. 

Κάθε πονηρή πράξις σβήνει αυτό το φως και η κακολογία, και η ύβρις, και ο,τιδήποτε άλλο ειπής. Γιατί συμβαίνει όπως ακριβώς στη φωτιά, που κάθε τι το ξένο γίνεται καταστρεπτικό γι’ αυτήν, και την ανάβει εκείνο, που είναι συγγενικό προς αυτήν. Είτε το ξερό, είτε το θερμό, είτε το πυρακτωμένο, ανάβει τη φλόγα του Πνεύματος. 

Ας μη θέσωμε λοιπόν επάνω του τίποτε το ψυχρό, ούτε υγρό, γιατί αυτά είναι καταστρεπτικά αυτού. Υπάρχει όμως και άλλη εξήγησις. Πολλοί επροφήτευσαν σ’ αυτούς, άλλοι αληθινά, άλλοι έλεγαν ψέματα. Αυτό λέγει και στην προς Κορινθίους επιστολή, γι’ αυτό έχει δώσει το χάρισμα της διακρίσεως των πνευμάτων». 

Γιατί ο διάβολος επειδή είναι αχρείος θέλησε με το χάρισμα αυτό να ανατρέψη όλο το έργο της εκκλησίας. Επειδή λοιπόν και οι δύο επροφήτευσαν για τα μέλλοντα και ο δαίμων και το άγιο Πνεύμα, αλλά ο μεν ένας λέγοντας ψέματα, το δε Πνεύμα την αλήθεια, και από πουθενά δεν ήταν δυνατό να λάβουν απόδειξι του καθενός, αλλά έλεγαν ανεύθυνα ο καθένας, όπως ο Ιερεμίας και ο Ιεζεκιήλ, αλλά όταν ήλθε ο καιρός ηλέγχθηκαν, έδωσε και το χάρισμα της διακρίσεως των πνευμάτων.

Πράγματι λοιπόν και τότε στους Θεσσαλονικείς επροφήτευαν πολλοί, τους οποίους και υπαινίσσεται λέγοντας, «Ούτε με λόγο, ούτε με επιστολή, ότι τάχα προέρχονται από μας και δήθεν ότι έφθασε η ημέρα του Κυρίου» αυτό λέγει εδώ. Δηλαδή, επειδή υπάρχουν μερικοί ψευδοπροφήτες σε σας, να μη εμποδίσετε εξ αιτίας τους και αυτούς και τους αποστραφήτε.

Μη σβήνετε αυτούς. Δηλαδή, «Μη περιφρονείτε τις προφητείες». Βλέπεις ότι αυτό είναι αυτό που λέγει; «Όλα να τα δοκιμάζετε». Επειδή είπε, «Τις προφητείες μη τις περιφρονείτε», για να μη νομίσουν ότι σε όλους άφησε ελεύθερο το βήμα για διδασκαλία, «Όλα», λέγει, «να τα δοκιμάζετε», δηλαδή, τις αληθινές προφητείες, «και το καλό να κρατήτε». 

«Από κάθε είδος πονηρού να φεύγετε μακριά»· όχι από αυτό ή από εκείνο, αλλά από κάθε είδος. Και για να ξεχωρίζετε με δοκιμασία ποιά είναι ψεύτικα και ποιά αληθινά, και να απομακρύνεσθε από εκείνα, και να κρατήτε αυτά. Γιατί έτσι θα είναι δυνατό και το μίσος για εκείνα, και θα αυξηθή η αγάπη γι’ αυτά, όταν όχι απλώς ούτε χωρίς έλεγχο, αλλά όταν με προσοχή πράττωμε τα πάντα.

Απόσπασμα από τον τόμο, «Ι. Χρυσοστόμου έργα, 22, των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς». Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια Σπυρίδων Μουστάκας (θεολόγος, φιλόλογος).

Επιμέλεια: Στ.Κ.