Blog

Άγιος Αλέξανδρος ο Δερβίσης, Η περιπετειώδης ζωή του στης Ανατολής τα μέρη και το μαρτύριο του!

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα η αιθέρια μορφή του ωραίου στην όψη και εύμορφου στην ψυχή Αγίου Αλεξάνδρου του Δερβίση, του εκ Θεσσαλονίκης, έρχεται να μας θυμίσει πόσο αναπάντεχα μπορεί να εξελιχθεί η ζωή ενός ανθρώπου.

Ενός ανθρώπου καλών προθέσεων που η πορεία της ζωής του μπορεί να λάβει δυσοίωνη, ζοφερή πορεία και, όμως, εν τέλει, ο άνθρωπος αυτός, να καταφέρει να βρεθεί σε καλύτερη θέση από αυτούς οι οποίοι πορεύονταν ευοίωνα και προπαντός συνετά!

Μυστήριον ξένον!

Μια τέτοια πορεία ζωής φαίνεται να διέγραψε ο δύσμοιρος και συγχρόνως εύμοιρος, καλόμοιρος Άγιος Αλέξανδρος ο Δερβίσης που εν τέλει κατάφερε να διαχειριστεί επιδέξια, με ιδιαίτερη σύνεση, αξιοπρέπεια, θάρρος και γενναιότητα το νεανικό του ολίσθημα να αλλαξοπιστήσει.

Βεβαίως, δεν οδηγήθηκε στην αγιότητα μέσω της ένταξής του στους μουσουλμάνους δερβίσηδες.

Ο Αλέξανδρος γνώρισε και πέρασε μέσα από αυτήν την πνευματική κατάσταση την οποία, τελικά, απέρριψε, και έτσι έφτασε και πάλιν στην πατρογονική πίστη και στο φως, όπως διακήρυξε ο ίδιος. Και, μάλιστα, ενώπιον μουσουλμανικού δικαστηρίου, φορώντας την στολή των δερβίσηδων! Πράγμα που προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση και ο δικαστής αναρωτιόταν αν τρελάθηκε ή ήταν μεθυσμένος!

Νεομάρτυρες

Η ιδιότητα του δερβίση που συνοδεύει έκτοτε το όνομα του Νεομάρτυρα Αγίου Αλεξάνδρου προσδιορίζει επίσης την εποχή στην οποία έζησε. Όπως σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους είχαμε αγίους οι οποίοι διετέλεσαν ιερείς στους ναούς των αρχαίων θεών, δημίους των μαρτύρων, μίμους-ηθοποιούς οι οποίοι σατίριζαν δημοσίως τους χριστιανούς και τα χριστιανικά μυστήρια, και εν τέλει όλοι αυτοί μεταστράφηκαν, μαρτυρώντας, μάλιστα.

Επί τουρκοκρατίας είχαμε τους νεομάρτυρες τους εξ Αγαρηνών μεταστραφέντες και, φυσικά, τους λοιπούς νεομάρτυρες οι οποίοι για ποικίλους λόγους εξώμοσαν-τούρκεψαν και αργότερα αποκατέστησαν το χριστιανικό τους φώτισμα που έχασαν με τα μαρτυρικά τους αίματα.

Ένας εξ αυτών, λοιπόν, ήταν και ο Άγιος της Θεσσαλονίκης Αλέξανδρος ο Δερβίσης. Και το προσωνύμιο, η επωνυμία δερβίσης φανερώνει και την ιδιαίτερη γνώση που έλαβε της μουσουλμανικής θρησκείας, αφού έγινε αναχωρητής και ασκητής μουσουλμάνος.

Από την Θεσσαλονίκη στην Μέκκα

Η πορεία και το ταξείδι του Αγίου Αλεξάνδρου άρχισε από την Θεσσαλονίκη, όπου γεννήθηκε. Το σπίτι του βρισκόταν κοντά στον ναό της Παναγίας Λαοδηγήτριας (Λαοδηγίας ή Λαγουδιανής) στις παρυφές της άνω πόλης. Οι γονείς του αναγκάστηκαν να τον απομακρύνουν και να τον φυγαδεύσουν από την Θεσσαλονίκη γιατί κάποιος Αγαρηνός-Τούρκος τον ορέχθηκε. Και όπως είναι γνωστό ο νόμος επί τουρκοκρατίας ήταν ότι απαιτούσαν οι… ορέξεις του Αγαρηνού-Τούρκου!

Ο Αλέξανδρος πήγε, τότε, στην Σμύρνη και βρέθηκε στην υπηρεσία ενός αγά που για κάποιον λόγο τον έπεισε να εξωμόσει, να τουρκέψει. Ο Αλέξανδρος -δεν γνωρίζουμε τι μουσουλμανικό όνομα έλαβε κατά την τελετή της εξωμοσίας του- ως άλλος Μακεδόνας, Μέγας Αλέξανδρος στράφηκε προς την Ανατολή.

Αυτός, όμως, όχι για να την κατακτήσει, αλλά για να παραδοθεί ο ίδιος και να δοθεί ακόμη περισσότερο στον νέο κόσμο που είχε προσχωρήσει! Μια πορεία και ένα ταξείδι για την γνώση της νέας θρησκείας, να εμβαθύνει περισσότερο στην πίστη αυτή.

Έτσι έφτασε μέχρι την Μέκκα την ιερή πόλη του μουσουλμανισμού, όπου έλαβε και το σχήμα των δερβίσηδων. Κάτι που σημαίνει πως ανέπτυξε μια ιδιαίτερη εσωτερική σχέση με την μουσουλμανική πνευματικότητα, παρόλο που πολλές φορές οι δερβίσηδες θεωρούνταν ως αιρετικοί! Οι δερβίσηδες, όπως είναι γνωστό, επηρεάστηκαν και από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους και ιδιαίτερα από την ορθόδοξη χριστιανική πνευματικότητα.

Ιδιότυπος διά Χριστόν σαλός

Όπως και να έχει ο θεσσαλονικιός δερβίσης κατά την πορεία του και την περιοδεία του στην Ανατολή δίδασκε τους νέους ομόπιστούς του.

Εν τω μεταξύ, βλέποντας, την συμπεριφορά των μουσουλμάνων απέναντι στους χριστιανούς άρχισε να υπερασπίζεται τους τελευταίους και να ελέγχει τους μουσουλμάνους. Ίσως, να θυμήθηκε και την αρχή της δικής του περιπέτειας η οποία του στέρησε την οικογένειά, την γενέτειρά, και βεβαίως, την πατροπαράδοτη πίστη του.

Έτσι, ο Άγιος Αλέξανδρος, παρόλο που φορούσε το σχήμα των δερβίσηδων άρχισε να συμπεριφέρεται σαν ένας ιδιότυπος διά Χριστόν σαλός! Κάτι που δεν πέρασε απαρατήρητο από τους μουσουλμάνους οι οποίοι συνωμότησαν για να τον σκοτώσουν. Όταν το πληροφορήθηκε ο ίδιος, εγκατέλειψε αμέσως τον τόπο όπου βρισκόταν.

Εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται πως ο Αλέξανδρος είχε ήδη επανέλθει εσωτερικά στην πρώτη του πίστη και πλέον έμενε η θεαματική και ξεκάθαρη δημόσια επίδειξη της μεταβολής του, δηλαδή η προβολή της επιστροφής του στον Χριστό. Και την ίδια ώρα να δείξει ότι αποτάσσεται τον Μωάμεθ.

Αυτό συνεπαγόταν, βεβαίως, το πέρασμά του από την οδό του μαρτυρίου. Κάτι που δεν απέφυγε και στο οποίο με ιδιαίτερη χαρά προσήλθε.

Μυστική επίσκεψη στην Θεσσαλονίκη, χριστιανική ομολογία στην Σμύρνη

Πάντως, δεν βιάστηκε να πραγματοποιήσει αυτό που διψούσε η ψυχή του. Ίσως γιατί χρειαζόταν να προετοιμαστεί κατάλληλα για τον σκοπό αυτό. Αντίστοιχη προετοιμασία έκαναν οι περισσότεροι νεομάρτυρες πριν προσέλθουν ενώπιον του μουσουλμάνου ιεροδικαστή για ομολογήσουν την μεταστροφή τους.

Ως κέντρο ανάλογης προετοιμασίας ήταν συνήθως το Άγιον Όρος, ενώ κάποιοι αγιορείτες Γέροντες είχαν λάβει την «ειδικότητα» του αλείπτη, του προγυμναστή των μαρτύρων.

Δέκα χρόνια πριν μαρτυρήσει ο άγιος, πέρασε από την Θεσσαλονίκη, αλλά δεν εμφανίστηκε στην οικογένειά του ή σε κάποιον άλλο συγγενή του. Ίσως, γιατί ντρεπόταν να εμφανιστεί με το μουσουλμανικό σχήμα, ή για να είναι ελεύθερος από συναισθηματικές δεσμεύσεις, αφού ήδη σκεφτόταν το μαρτύριο.

Το εκοιλοπονούσε, όπως γράφει στο συναξάρι του ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.

Ο Άγιος Αλέξανδρος παρουσιάστηκε και ομολόγησε την πίστη του στην Σμύρνη, τον τόπο όπου εξώμοσε. Μετά από τριήμερη φυλάκιση και προσαγωγή τρεις φορές ενώπιον του δικαστηρίου τον καταδίκασαν σε θάνατο διά ξίφους!

Το μαρτύριο του έγινε ενώπιον πλήθους Τούρκων, Ρωμηών, Φράγκων, Αρμενίων κατά το οποίο οι «ο Χριστός, ύψωσε την αγίαν του πίστιν, με το λαμπρόν του Αλεξάνδρου Μαρτυρίον και οι ευσεβείς ευφράνθησαν και οι Άγγελοι εχάρησαν, οι δε δαίμονες εθρήνησαν, και οι της πλάνης θεραπευταί έμειναν κατησχυμένοι με τον υπέρ Χριστού θάνατον του γενναίου και θαυμασίου τούτου αθλητού…»  όπως γράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.

Ήταν 26η Μαΐου του 1794.

Η μεγάλη πανήγυρη της γιορτής του Αγίου Αλεξάνδρου του Δερβίση τελείται στον Ιερό Ναό της Παναγίας Λαοδηγήτριας στην Θεσσαλονίκη κοντά στην οποία βρισκόταν το σπίτι του.

Στ.Κ.

Πληροφορίες

Μαρτυρολόγιον Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου