Blog

Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος, Η παράδοξη αλλαγή του πεδίου δράσεως της ιεραποστολής από τους Σλάβους της Δύσεως στους Σλάβους της Ανατολής και των Βαλκανίων

Κύριλλος και Μεθόδιος, Οι Ιεραπόστολοι των Σλάβων

 Ομιλία του Βασίλειου Λαούρδα που πραγματοποιήθηκε το  1957

Συνέχεια από εδώ: https://agiatheodora.gr/agioi-kyrillos-kai-methodios-i-epidexia-oikeiopoiisi-apo-ti-romi-tou-ierapostolikou-ergou-tis-ekklisias-tis-konstantinoupoleos/

Η εργασία όμως, που άρχισε στη Μοραβία, δεν πήγε τελικά χαμένη, γιατί από άλλους δρόμους, με άλλους ανθρώπους και με συνθήκες διαφορετικές, μεταφέρθηκε σε δυο άλλες περιοχές, τις οποίες ούτε ο Κωνσταντίνος ούτε ο Μεθόδιος είχαν γνωρίσει. 

Οι περιοχές αυτές ήταν η Βουλγαρία και η Ρωσία, που υιοθέτησαν τη διδασκαλία των δύο αδελφών, εισήγαγαν τη σλαβική μετάφρασι της λειτουργίας στην εκκλησία τους και προσεχώρησαν στην Ορθοδοξία, υπό την ηγεσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 

Η παράδοξη αυτή αλλαγή του πεδίου δράσεως της ιεραποστολής των δύο αδελφών από τους Σλάβους της Δύσεως στους Σλάβους της Ανατολής και των Βαλκανίων έκλεισε για πάντα στην Ορθοδοξία τις θύρες της Δύσεως, της άνοιξε όμως τις πύλες της Ανατολής, όπου και σήμερα ακόμη εξακολουθεί να ζη και να υπάρχη.

Ο εκχριστιανισμός των Βουλγάρων πέρασε διάφορες φάσεις, με βασικούς συντελεστές τη φιλοδοξία του ηγεμόνος των Βόριδος, να ιδρύση ένα αυτόνομο, ισχυρό κράτος και την απόφασι των Βυζαντινών να μην αφήσουν να αναπτυχθή στα σύνορά τους μια καινούρια δύναμις, ανεξάρτητη από τη δική τους πολιτική και πολιτιστική επιρροή. 

Στην αρχή της βασιλείας του (852 και έπειτα) ο Βόρις ακολούθησε πολιτική φιλίας και συνεργασίας με τους Φράγκους. Το 864 όμως υποχρεώθηκε να δεχτή τη συνεργασία με τους Βυζαντινούς, βαφτίστηκε χριστιανός από τον Φώτιο και έδειξε προθέσεις να συνταυτίση την πολιτική της χώρας του με την πολιτική του Βυζαντίου. 

Δυο χρόνια αργότερα, όταν διαπίστωσε ότι το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως δεν ενέκρινε τα σχέδιά τον για την ίδρυση βουλγαρικού πατριαρχείου ή έστω βουλγαρικής αρχιεπισκοπής, διέρρηξε τις σχέσεις του με το Βυζάντιο και ζήτησε τη βοήθεια και τη συνεργασία της Ρωμαϊκής εκκλησίας.

Έπειτα όμως από τέσσερα χρόνια, το 870, αφού διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε να περιμένη από τη Ρωμαϊκή εκκλησία τη βοήθεια που ήθελε, γύρισε οριστικά στους κόλπους της Βυζαντινής εκκλησίας. 

Η μεγάλη ώρα για τον λαό του ήλθε όταν οι Μοραβοί διώξανε από τη χώρα τους τους μαθητές του Κωνσταντίνου [Κυρίλλου] και του Μεθοδίου. Διωγμένοι από την Μοραβία, ζήτησαν καταφύγιο στη Βουλγαρία – σε χώρα γειτονική με το Βυζάντιο, σλαβική και κάτω από την εξουσία και την ισχύ της εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως. 

Ο Βόρις τους προσέφερε αμέσως τη φλοξενία που ζητούσαν, γιατί η εισαγωγή της σλαβικής στην εκκλησία της χώρας του θα τον βοηθούσε να αποκτήση κάποιαν ανεξαρτησία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και θα τον βοηθούσε επίσης να ολοκληρώση τον εκσλαβισμό των Βουλγάρων. 

Από την πρωτεύουσά του, την Πλίσκα, έστειλε έναν από αυτούς, τον Κλήμεντα, στην Αχρίδα και έναν άλλον, τον Ναούμ, στην Πρεσλάβα. Όταν, αργότερα (893) επί της εποχής του Συμεών, ο Κλήμης αναγνωρίστηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως επίσκοπος, πήγε στην Αχρίδα και ο Ναούμ.

Οι δυο αυτοί Ιεραπόστολοι, με τη βοήθεια και άλλων συνεργατών τους, αφιερώθηκαν σε τεράστια μεταφραστική και ιεραποστολική εργασία και έκαναν την Αχρίδα το πρώτο μεγάλο κέντρο Σλαβικής Ορθοδοξίας. Ίδρυσαν εκκλησιαστικές σχολές, μετέφρασαν στην σλαβική πολυάριθμα βυζαντινά λειτουργικά και θεολογικά κείμενα, έχτισαν εκκλησίες.

Ούτε ο Κωνσταντίνος ούτε ο Μεθόδιος πήγανε ποτέ στη Βουλγαρία. Οι μαθηταί τους όμως μετέφεραν το έργο και το πνεύμα των δύο Ιεραποστόλων στην Αχρίδα και με τη δραστηριότητά τους το συνέχισαν και το επέβαλαν, τουλάχιστον έως την εποχή του αυτοκράτορος Βασιλείου του Β’, οπότε η μητρόπολις της Αχρίδος περιήλθε και πάλι υπό τον πλήρη έλεγχο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Όπως των Βουλγάρων, έτσι και των Ρώσων η είσοδος στον κόσμο της Ορθοδοξίας δεν έχει άμεση σχέσι με τη δράσι του Κωνσταντίνου και του Μεθοδίου. Εκτός από μεμονωμένες περιπτώσεις, μια από τις οποίες αναφέρει ο Φώτιος στην επιστολή του προς τον ηγεμόνα των Βουλγάρων Βόρι (865), οι Ρώσοι γίνανε Χριστιανοί το 989, με τη συμφωνία που έγινε μεταξύ του αυτοκράτορος Βασιλείου του Β’ και του πρίγκηπος του Κιέβου Βλαδιμήρου, να πάρη ο Βλαδίμηρος γυναίκα του την αδελφή του αυτοκράτορος Άννα και να ασπασθή ο ίδιος και ο λαός του τον Χριστιανισμό. 

Ο χριστιανικός κόσμος όμως που γνωρίσανε οι Ρώσοι ήταν τα λειτουργικά και θεολογικά βυζαντινά κείμενα που είχανε μεταφρασθή στη σλαβική από τον Κωνσταντίνο, τον Μεθόδιο και τους μαθητάς των. Το ίδιο ισχύει και για τους άλλους σλαβικούς λαούς που εισήλθανε στον κόσμο της Ορθοδοξίας.

Γι’ αυτό αν και οι δύο αδελφοί εργάστηκαν μόνο στη Μοραβία, ουσιαστικά έγιναν Ιεραπόστολοι για όλους τους Σλάβους.

Η πραγματεία του Βασίλειου Λαούρδα, «Κύριλλος και Μεθόδιος, Οι Ιεραπόστολοι των Σλάβων», εκδόθηκε από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Ίδρυμα Χερσονήσου του Αίμου, Θεσσαλονίκη 1966.

Επιμέλεια Στ.Κ.