Blog

Αγία Ματρώνα η κυρία της Θεσσαλονίκης

Η 27η Μαρτίου αποτελεί μια όμορφη ημέρα για την Θεσσαλονίκη! Αυτό δεν αφορά την σύμπτωση καιρικών συνθηκών, δηλαδή όταν έχει λιακάδα και οι ακτίνες του ήλιου αντανακλώνται στον κυματισμό της θάλασσας στον μυχό της πόλης, αλλά γιατί τέτοια μέρα γιορτάζει μια από τις μεγάλες κυρίες της πόλης. Η Αγία Ματρώνα! Άλλωστε το όνομά της σημαίνει «δέσποινα, οικοδέσποινα και κυρία»*.

Με αυτές, λοιπόν, τις ιδιότητές της μάς καλεί σήμερα να συνεορτάσουμε μαζί της και να γευτούμε την χάρη που εμφορήθηκε από τον κόπο και τον αιματηρό κάματο της, το μαρτύριο που υπέστη και την μεγαλοσύνη της! Αλλά όχι μόνο από απ’ αυτό. Επιπροσθέτως για τους κόπους που έκανε για να προτρέψει στην πίστη του Χριστού το άμεσο περιβάλλον της!

Η αγία αποτελεί ένα από τα κοσμήματα της πόλης και της εκκλησίας των πρώτων μαρτυρικών χριστιανικών αιώνων. Όταν, δηλαδή, ήταν επικίνδυνο να είσαι χριστιανός και έπρεπε να είσαι ταυτισμένος με την ιδιότητά αυτή μέχρι θανάτου.

Η Αγία Ματρώνα εκκλησιαζόταν όταν η κυρία της πήγαινε στην συναγωγή
Η Αγία Ματρώνα ήταν ακόλουθος κατά το επάγγελμα και την υπηρεσία που προσέφερε στην σύζυγο του στρατοπεδάρχη και αρχιστρατήγου της Θεσσαλονίκης. Ο π. Ανανίας Κουστένης γράφει πως ο ίδιος ήταν και αρχισυνάγωγος. Όλη η οικογένεια τους ήταν ιουδαίοι κατά το θρήσκευμα. Όπως θα θυμάστε όταν ήλθε ο Απόστολος Παύλος στην Θεσσαλονίκη μίλησε πρώτα στην κοινότητα των ιουδαίων και στην συναγωγή τους, όπως έκανε πάντα κατά τις περιοδείες του.

Όταν η Παντίλα ή Παυτίλα, όπως ονομαζόταν η κυρία της Αγίας Ματρώνας πήγαιναν μαζί στην συναγωγή η δεύτερη δεν έμενε εκεί, αλλά κατέφευγε κρυφά στην εκκλησία. Αυτό περνούσε για πολλή καιρό απαρατήρητο από την κυρία της.

Κάποτε, όμως, άργησε να επιστρέψει και, τότε, η Παντίλα πληροφορήθηκε πως η ακόλουθός της ήταν χριστιανή και πως κάθε φορά που πήγαιναν στην συναγωγή αυτή εκκλησιαζόταν στον ναό.

Αυτό την εξόργισε και άρχισε να φωνάζει και να κατηγορεί την αγία Ματρώνα. Εν τω μεταξύ, όταν επέστρεψε την συνέλαβαν με εντολή της κυρίας της και αφού την αλυσόδεσαν ακολούθησε το μαστίγωμά της.

Ομολογία της Ματρώνας και εγκλεισμός της
Η Ματρώνα δεν αρνήθηκε ότι ήταν χριστιανή και ομολόγησε την πίστη της, λέγοντας πως η κυρία της δεν είχε καμία εξουσία στην ψυχή της και στα πιστεύω της πέραν από το σώμα της.

Στην συνέχεια την φυλάκισαν αλυσοδεμένη και την άφησαν χωρίς φαγητό. Παρ’ όλα αυτά μετά από τρεις, τέσσερις ημέρες η Παντίλα διαπίστωσε πως η ακόλουθος της είχε απελευθερωθεί από τα δεσμά και βγήκε από την δοκιμασία αυτήν χωρίς ίχνος από τις πληγές των βασανιστηρίων, ενώ φωτεινή και χαρούμενη έψαλλε ύμνους στον Θεό.

Άλλωστε, ο ίδιος ο Χριστός που είχε εμφανιστεί στον τόπο φυλάκισής της την έκανε καλά και της μετέδωσε όλην αυτήν την ευφορία!

Παρ’ όλα αυτά η Παντίλα δεν κατανύχθηκε με αυτά που είδε με τα ίδιά της τα μάτια, αλλά διέταξε να την μαστιγώσουν και να την βασανίσουν σκληρότερα.

«Γιατί με βασανίζεις»;

Η αγαθή Ματρώνα, όπως και ο ίδιος ο Χριστός που όταν τον χαστούκισαν ρώτησε «γιατί με δέρεις;», έτσι και αυτή ρώτησε την κυρία της γιατί την βασανίζει; Η ίδια πάντως δεν μετέβαλε την πίστη της στον Χριστό και γι’ αυτό την ξαναφυλάκισαν χωρίς τροφή για κάποιες μέρες.

Και πάλιν, όμως, η Ματρώνα βγήκε χαρούμενη και φωτεινή, απελευθερωμένη από τα δεσμά της.

Η αντίδραση της Παντίλας αυτήν την φορά ήταν τελείως απάνθρωπη!

Αφού έδεσαν την αγία σε ξύλα την μαστίγωσαν άγρια, πράγμα που έφερε ακολούθως τον θάνατό της. Πρόλαβε μόνον να τελειώσει την προσευχή της εξουθενωμένη.

Όπως αναφέρει ο π. Ανανίας Κουστένης για τις τελευταίες της στιγμές: «Τώρα πια η ψυχούλα δεν άντεξε. Αιμορραγούσε συνεχώς. Κι ο Χριστός δεν ήλθε, για να την κάνει καλά. Ήλθε, όμως, για να την πάρει, και να την παραλάβει στην αιώνια ζωή. Την αγαπημένη Του Ματρώνα».

Το τέλος της Παντίλας και η τιμή της αγίας Ματρώνας

Η Παντίλα για να κρύψει το ανοσιούργημά της διέταξε κάποιον συνεργάτη της να μεταφέρει το άψυχο σώμα της αγίας και να το πετάξει έξω από τα τείχη της πόλης. Ίσως και να το γκρεμίσει από το τείχος για να φανεί ότι αυτοκτόνησε! Πάντως η ίδια δεν είχε καλό τέλος, αφού όπως λέγεται γλίστρησε από το τείχος και έπεσε. Ή και αυτοκτόνησε μη αντέχοντας η ψυχή της το κακό που έκανε στην ακόλουθό της.

Όπως και να έχει οι χριστιανοί της Θεσσαλονίκης παρέλαβαν το σκήνωμα της Αγίας Ματρώνας και το κήδευσαν με λαμπρότητα κοντά στην μεγάλη Λεωφόρο της πόλης, δηλαδή την Εγνατία οδό, αλλά έξω από τα τείχη. Μετά το πέρας των διωγμών ο Επίσκοπος Θεσσαλονίκης Αλέξανδρος το μετέφερε μέσα την πόλη και το τοποθέτησε σε νεόδμητο ναό που έκτισαν προς τιμή της.

Όπως γράψαμε σε προηγούμενο σημείωμά μας [https://agiatheodora.gr/agia-matrona-thessalonikis-poliouchos-varkelonis/] το σεπτό λείψανο της Αγίας Ματρώνας μεταφέρθηκε κατά την διάρκεια της φραγκοκρατίας στην Βαρκελώνη περιπετειωδώς, όπου για μεγάλο χρονικό διάστημα οι κάτοικοι της την θεωρούσαν ως πολιούχο της πόλης τους. Η τιμή αυτή για κάποιο χρονικό διάστημα ατόνισε, πράγμα, όμως, που αρχίζει τα τελευταία χρόνια να επανέρχεται.

Όσο για τα άγια λείψανά της, δυστυχώς καταστράφηκαν από βομβαρδισμό κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πάντως οι Θεσσαλονικείς την τίμησαν και με μεγάλο καστρομονάστηρο έξω από τα τείχη της Θεσσαλονίκης, προς στα βόρεια. Πρόσφατα, μάλιστα, εντοπίστηκε σε φωτογραφίες, αφού η μονή γκρεμίστηκε κατά τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα, όταν δηλαδή η πόλη ήταν ακόμη τουρκοκρατούμενη. Περισσότερες πληροφορίες στον πιο πάνω σύνδεσμο (λινγκ).

Η ακόλουθος κατά το επάγγελμα και την υπηρεσία που πρόσφερε στην κυρία της Αγία Ματρώνα, με τον μαρτυρικό θάνατο που πρόσφερε στον δεσπότη Κύριο έγινε για πάντα μεγάλη «δέσποινα, οικοδέσποινα και κυρία», τόσο για τους Θεσσαλονικείς και τους κατοίκους της Βαρκελώνης, όσο και γι’ αυτούς που την τιμούν και την επικαλούνται!

Να έχουμε την ευχή και την ευλογία της.

 

* Αρχ. Ανανίας Κουστένης, δες πιο κάτω.

Πληροφορίες από:

1. Το «Αγιολόγιον της Θεσσαλονίκης» τόμος β’, έκδοση Ιεράς Μονής Αγίας Θεοδώρας, συντάκτης του σχετικού βίου Απόστολος Κραλίδης, http://www.imth.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=1&page=147.

2. «Μεγάλος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

3. Αρχιμανδρίτης Ανανίας Κουστένης, «Εαρινό συναξάρι», τόμος α’, εκδόσεις Ακτή, Λευκωσία 2008.

Στ.Κ.