Blog

Θεσσαλονίκης Παντελεήμων β’, Παράκληση για την εγγραφή στας αγιολογικάς δέλτους το όνομα του διακεκριμένου Θεολόγου, Φιλοσόφου και Μαθηματικού Νικολάου Καβάσιλα-Χαμαετού

Προς                                                                                                                                         23/2/1982

Τον Μακαριώτατον  Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Σεραφείμ Πρόεδρον της Ιεράς Συνόδου Εις Αθήνας

Μακαριώτατε Δέσποτα,

Βαθυσεβάστως υποβάλλω παράκλησιν προς την ΄Υμετέραν πεπνυμένην μοι Μακαριότητα και την περί Αυτήν Αγίαν και Ιεράν ημών Σύνοδον, όπως αγαθυνομένη ενεργήση τα δέοντα παρά τη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως, ίνα Αύτη εγγράψη εις τας αγιολογικάς Ταύτης δέλτους το όνομα του διακεκριμένου Θεολόγου, Φιλοσόφου και Μαθηματικού Νικολάου Καβάσιλα-Χαμαετού του Θεσσαλονικέως, ζήσαντος κατά τον 14ον αιώνα και επιβληθέντος διά της αγίας αυτού ζωής και διά του πολυτίμου πνευματικού και επιστημονικού αυτού έργου, τόσον εν τη βασιλευούση Κωνσταντινουπόλει, όσον και εν τη συμβασιλευούση Θεσσαλονίκη.

Δι’ ο και ότε εν έτει 1353 εχήρευσεν ο θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως, καίτοι ήτο εισέτι ιδιώτης, συμπεριελήφθη εις το τριπρόσωπον μετά του Φιλοθέου Ηρακλείας και του Μακαρίου Φιλαδελφείας, «Φιλόθεόν τε τον της Ηρακλείας Αρχιερέα, και τον Φιλαδελφείας Μακάριον, και Νικόλαον Καβάσιλαν, όντα έτι ιδιώτην» (Ιωάννου Καντακουζηνού, Ιστορία ΙV, P.G. 154. 288C).

Ιδού χαρακτηρισμοί τινες περί της ακτινοβολούσης προσωπικότητος του Νικολάου Καβάσιλα-Χαμαετού.

Ο Άγιος Συμεών Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, γράφει περί αυτού: «Του μακαρίου εκείνου Καβάσιλα, του την καλήν νίκην επ’ ευσεβεία και αγνότητι βίου συστησαμένου Νικολάου κατά την κλήσιν (Συμεών Θεσσαλονίκης, Διάλογος εν Χριστώ κατά πασών των αιρέσεων, Migne PG 155, 154B).

Ο Μανουήλ Παλαιολόγος τον αποκαλεί, «αληθείας οδηγόν και διδάσκαλον… πάντων άριστον» (Μανουήλ Παλαιολόγου, Επιστολιμαίος προς Καβάσιλαν, Μακεδονικά 4 (1955-1960), (38-39). 

Ο δε Ιωσήφ Βρυένιος τον χαρακτηρίζει ως: «φιλόθεον, φιλόκαλον, και υπερασπιστήν της ορθοδόξου πίστεως και παραδόσεως», (Ιωσήφ Βρυενίου, Νικολάω τω Καβάσιλα εν Κωνσταντινουπόλει, εν ΕΕΒΣ 29 (1959), 31). 

Επίσης δε ο εν Κωνσταντινουπόλει λόγιος μοναχός Ιωάσαφ, της Μονής των Ξανθοπούλων, εκφράζων την μετά την κοίμησιν του Νικολάου Καβάσιλα διάχυτον περί αυτού γνώμην του πληρώματος της εν Κωνσταντινουπόλει Εκκλησίας τον αποκαλεί «σοφώτατον και λογιώτατον και τοις όλοις αγιώτατον», (Cod.12 Paris. Graec. 1213, φ. Ια, εν «Νέος Ελληνομνήμων» τομ. β’ Αθήναι 1905, σελ. 303).

Τα δε συγγράμματά του αποτελούσι, κατά τον Γεώργιον Σχολάριον, «κόσμον τη του Χριστού Εκκλησία» και τον θεωρεί ούτος, «ως άνδρα πνεύματι και σοφία τοις αρχαιοτάτοις εξισωθέντα», (Miklosich-Muller, ACTA Patriachatus Constantinopolitani, 11, 27). 

Γενικώς δε τα έργα του, τυγχάνουσιν «εκ των αρίστων προϊόντων της θρησκευτικής γραμματείας», ως τονίζει και ο διαπρεπής ημέτερος Πατρολόγος Ελλογιμώτατος κ. Παναγιώτης Χρήστου, εν τη εισαγωγή των έργων του Νικολάου Καβάσιλα, («΄Ερμηνεία της Θ. Λειτουργίας» και «Η εν Χριστώ Ζωή», Φιλοκαλία των Νηπτικών και Ασκητικών, τόμος 22, Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»), και διακρίνονται ιδιαιτέρως ταύτα διά την γνησιότητα του θρησκευτικού φρονήματος, το οποίον προβάλλουσιν, ως επίσης και διά την θέρμην και το βάθος της πίστεως.

Εξ απάντων τούτων διαπιστούται η αγιότης του βίου αυτού, ως και το ορθόδοξον αυτού φρόνημα. Επίσης υπευθύνως γνωρίζομεν Υμίν, ότι το όνομα του Νικολάου Καβάσιλα-Χαμαετού, τυγχάνει γνωστόν εις μέγιστον μέρος του Χριστεπωνύμου πληρώματος της Αγίας ημών Εκκλησίας και δη εν τη «αγιοτόκω» Θεσσαλονίκη και ως εκ τούτου θα απετέλει μεγίστην παράλειψιν δι’ ημάς, εάν δεν ενεργήσωμεν τα δέοντα μέσω Υμών διά την αναγραφήν του ονόματός του εν τω αγιολογίω της «Μιάς Αγίας Καθολικής και Αποστολικής του Χριστού Εκκλησίας».

Διά ταύτα, πάνυ ευλαβώς, παρακαλώ την Υμετέραν Σεπτήν μοι ημών Μακαριότητα και την περί Αυτήν Αγίαν και Ιεράν ημών Σύνοδον, όπως ευδοκήση και εγκρίνη την τοιαύτην προσπάθειαν της ελαχιστότητός μου προς μεγίστην χαράν της Αποστολικής Εκκλησίας της Θεσσαλονίκης και εν γένει της καθόλου κατ’ Ανατολάς Ορθοδόξου ημών Εκκλησίας, ως επίσης και της Ιεράς επιστήμης της Θεολογίας.

Μετά βαθυτάτου σεβασμού

Ο Θεσσαλονίκης Παντελεήμων

Συμπληρωματική επιστολή για το ίδιο θέμα

Μακαριώτατε Πάτερ και Δέσποτα,

Πάνυ ευλαβώς υποβάλλω συμπληρωματικώς περί του διακεκριμένου επιστήμονος Νικολάου Καβάσιλα-Χαμαετού τας επιστημονικάς περί Αυτού εργασίας των Ελλογιμωτάτων Κυρίων Κυρίων Καθηγητών: Γεωργίου Αντων. Γαλίτη του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννου Φουντούλη και Βασιλείου Στογιάννου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του εντεταλμένου Υφηγητού του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κ. Αθανασίου Αγγελοπούλου, του Θεολόγου Καθηγητού Κ. Παναγιώτου Νέλλα, ως επίσης και επιστολάς του Ελλογιμωτάτου Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κυρίου Γεωργίου Μαντζαρίδη και του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενώσεως Θεολόγων Βορείου Ελλάδος και ενθέρμως παρακαλώ όπως αύται συμπεριληφθώσιν εν τω ημετέρω υπομνήματι, δι’ ου εξαιτούμαι την έγκρισιν, όπως μέσω της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος η Μεγάλη Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου προβή εις την αναγραφήν του ονόματος Τούτου εν τοις Αγιολογικοίς Δέλτοις της κατά Ανατολάς ‘Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού.

Μετά βαθυτάτου σεβασμού

Ο Θεσσαλονίκης Παντελεήμων

Απόσπασμα από τα «Πρακτικά Θεολογικού συνεδρίου εις τιμήν και μνήμην του σοφωτάτου και λογιωτάτου και τοις όλοις αγιωτάτου Οσίου πατρός ημών Νικολάου Καβάσιλα του και Χαμαετού». Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε προνοία του παναγιωτάτου μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος β’, (17-20 Ιουνίου 1982). Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης 1984. 

Επιμέλεια: Στ.Κ.