Blog

Πρωτ. Ιωάννης Ρωμανίδης, Οφείλουμε την παρακαταθήκην που μας παρέδωσαν εις ημάς οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος να φυλάξουμε και να διακηρύξουμε

Πρωτοπρ. Ιωάννου Σάββα Ρωμανίδου Καθηγητού του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος Έλληνες αντιπρόσωποι Λατίνων εις Σλαύους έναντι Φράγκων

Συνέχεια από εδώ: https://agiatheodora.gr/prot-ioannis-romanidis-oi-latinoi-kai-ellines-tou-9ou-aionos-etheoroun-allilous-os-orthodoxous-kai-tous-fragkous-os-eterodoxous/

Μετά την παραίτησιν του τελευταίου φιλέλληνος Ορθοδόξου Πάπα της Ρώμης Ιωάννου του ΙΗ’ τω 1009 διεγράφη ο πάπας από τα δίπτυχα των Ανατολικών Πατριαρχείων και έκτοτε επικρατεί μέχρι σήμερον το σχίσμα. Τα αναθέματα του 1054 δεν ήσαν λοιπόν ούτε η έναρξις ούτε η αιτία του σχίσματος ως ισχυρίζονται πολλοί.

Μετά τα γεγονότα των αναθεματισμών του 1054 ο Πατριάρχης Κων)πόλεως Μιχαήλ Κηρουλάριος περιέγραψε τα συμβάντα εις δύο επιστολάς του προς τον Πατριάρχην Αντιοχείας Πέτρον τον Γ’.

Επειδή προ της Πατριαρχείας του ο Κηρουλάριος ήτο εν δημοσία υπηρεσία και ουχί εντρυφής περί τα της εκκλησίας ιστορικά ενόμιζεν ότι το όνομα του πάπα διεγράφη των διπτύχων από τον τον αιώνα και εις το σημείον αυτό ο Πέτρος τον διορθώνει.

Πάντως είναι σαφές ότι ο Κηρουλάριος δεν διέγραψε το όνομα του πάπα από τα δίπτυχα, αλλ’ εκληρονόμησε το σχίσμα, διά το οποίον είχε την εντύπωσιν ότι ήτο πολύ παλαιόν. Ότι πρόκειται περί πραγματικού σχίσματος φαίνεται σαφώς από την εξής προς Πέτρον έντονον φράσιν· «και έκτοτε και μέχρι του νυν αποτμηθήναι της καθ’ ημάς αγιωτάτης και καθολικής Εκκλησίας τον πάπαν».

Αφού πρώτον διορθώνει τον Κηρουλάριον εις την αναφερθείσαν ιστορικήν παραδρομήν ο Πέτρος διαβεβαιοί ότι και εν Αντιοχεία δεν μνημονεύεται ο πάπας από πολλών ετών· «Επί δε τούτοις καγώ μάρτυς απαράγραπτος, και άλλοι συν εμοί των της Εκκλησίας ελλογίμων πολλοί, ότι επί τω μακαρίτη πατριάρχη Αντιοχείας κυρώ Ιωάννη, ο πάπας της Ρώμης Ιωάννης και αυτός ακούων, εν τοις ιεροίς διπτύχοις ανεφέρετος». Πρόκειται δηλαδή περί του πάπα Ιωάννου του ΙΗ’ του παραιτηθέντος και εις μοναστήριον αποσυρθέντος τω 1009.

Ο Πέτρος συνεχίζει· «Και εν Κων)πόλει δε προ χρόνων τεσσαράκοντα και πέντε εισελθών εύρον επί του μακαρίτου πατριάρχου κυρού Σεργίου τον δηλωθέντα πάπαν εν τη θεία μυσταγωγία μετά των άλλων πατριαρχών αναφερόμενον. Όπως δε ύστερον η αυτού εξεκόπη αναφορά, και δι’ ην αιτίαν αγνοώ».

Δηλαδή ο Πέτρος δεν γνωρίζει διατί διεκόπη το μνημόσυνον του πάπα Ιωάννου, ενώ εμνημονεύετο. Εξ άλλων πηγών γνωρίζομεν ότι παρητήθη και ότι ο διάδοχος αυτού Πάπας Σέργιος Δ’ δεν συμπεριελήφθη εις τα δίπτυχα, επειδή εις την επί τη ενθρονίσει αυτού συστατικήν επιστολήν συμπεριέλαβε το Filioque.

Εις την πρώτην προς Πέτρον επιστολήν του ο Κηρουλάριος ηρώτησεν, εάν αληθεύη η φθάσασα εις την ακοήν του φήμη ότι μνημονεύει τον πάπαν εις τα δίπτυχα.

Παραπονούμενος ο Πέτρος απήντησε· «Ότι προ εξετάσεως και τελείας καταλήψεως το μη γεγονός ως γεγονός εξ ακοής ματαίας παρέστησας. Πώς γαρ και έμελλον τέως αυτόν εγώ αναφέρειν τον πάπαν, μη της κατά σε αγίας Εκκλησίας αναφερούσης αυτόν, τρόφιμος ων ταύτης, και ζηλωτής ει και τις άλλος, έργω και λόγω τα ταύτης πρεσβεία σεμνύων και μεγαλύνων αεί;».

Διά τούτο παρακάτω παραγγέλλει εις τον Κηρουλάριον· «Αλλά περί μεν τούτων ούτως έχων, πλείον ουδέν σε βούλομαι περί της του πάπα αναφοράς προσεξεργάσασθαι».

Τα γραφόμενα ταύτα του Πέτρου απαντούν εις τους εμφανίσαντας τον Πατριάρχην Αντιοχείας ως διαφωνούντα προς τον Πατριάρχην Κων)πόλεως Κηρουλάριον περί του μνημοσύνου και υπάρξεως σχίσματος και ισχυριζομένους ότι τα αναθέματα του 1054 είναι ναι μεν η αρχή του σχίσματος αλλά αφορούν εις μόνον τας Εκκλησίας Ρώμης και Κων)πόλεως και ότι τα άλλα Πατριαρχεία παρέμειναν ηνωμένα μετά του πάπα μη δίδοντα ούτε εις το Filioque σημασίαν.

Αλλά και διά το Filioque ο Πέτρος παραμένων πιστός εις τας αποφάσεις της Η’ Οικ. Συνόδου γράφει· «Κακόν δε, και κακών κάκιστον, η εν τω αγίω Συμβόλω προσθήκη… Τους δε προστεθέντας τι ή αφαιρούντάς τι, αναθεματίζομεν».

Επομένως η απλή άρσις των αναθεμάτων του 1054 δεν δύναται να επιτύχη την ένωσιν. Επανερχόμενοι εις την προ του 1054 κατάστασιν πάλιν σχίσμα ευρίσκομεν μεταξύ Λατίνων και Ελλήνων εξ αιτίας του Filioque. Επανερχόμενοι εις την προ του 1009 κατάστασιν άνευ του Filioque εν Ρώμη ένωσιν ευρίσκομεν μεταξύ Λατίνων και Ελλήνων, αλλά σχίσμα μεταξύ Φράγκων και Ορθοδόξων εξαιτίας της Ζ’ Οικ. Συνόδου και του Filioque.

Το ότι παραδέχονται σήμερον και ρωμαιοκαθολικοί ιστορικοί ότι ο Πάπας Ιωάννης ο Η’ εδέχθη ως Η’ Οικ. Σύνοδον την επί Μεγάλου Φωτίου Σύνοδον του 879 και το ότι οι Ορθόδοξοι διάδοχοι αυτού δεν απεκήρυξαν την πράξιν ταύτην, αλλά αντιθέτως εφήρμοσαν τας περί Ζ’ Οικ. Συνόδου και περί Filioque αποφάσεις αυτής μη επιτρέποντες την προσθήκην εν τω συμβόλω, σημαίνει ότι τα πιστά τέκνα των Αγίων Αποστόλων των Σλαύων Κυρίλλου και Μεθοδίου έχομεν το ιερόν καθήκον, το επιβεβλημένον και από τους Ορθοδόξους Πάπας της Ρώμης προ του 1009, να επιδιώξωμεν την εξάλειψιν του σχίσματος ουχί διά της άρσεως των αναθεμάτων του 1054, αλλά διά της άρσεως του Filioque και των προϋποθέσεων και αποτελεσμάτων αυτού.

Αυτήν την παρακαταθήκην παρέλαβον οι εκ Θεσσαλονίκης Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος από τους Αγίους Αποστόλους και Πατέρας της Εκκλησίας και από τα πέντε τότε Ορθόδοξα Πατριαρχεία Ρώμης, Κων)πόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων, αυτήν την παρακαταθήκην παρέδωσαν εις ημάς, αυτήν την παρακαταθήκην οφείλομεν να φυλάξωμεν και να διακηρύξωμεν. Αμήν.

*  Ομιλία γενομένη τη 11η Μαίου 1971 εις τον ι. ναόν Αγίου Δημητρίου εν Θεσσαλονίκη κατά την διορθόδοξον Θ. Λειτουργίαν επί τη μνήμη των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου.

Από το περιοδικό «Γρηγόριος ο Παλαμάς» της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, έτος ΝΔ’, Ιούλιος – Αύγουστος 1971,τεύχος 624,

Επιμέλεια: Στ.Κ