Blog

Επίσκοπος Αθανάσιος Γιέφτιτς, Ο Άγιος Νικόλαος Καβάσιλας μπορεί να μιλήσει βαθιά και στο σύγχρονο άνθρωπο!

Ιερομόναχος Αθανάσιος Γιέφτιτς, καθητητής Πατρολογίας, (αργότερα Μητροπολίτης Ζαχουμίου και Ερζεγοβίνης)

Νικόλαος Καβάσιλας: Ευαγγελικός ρεαλισμός

 

Πώς βλέπετε, ως καθηγητής της Πατρολογίας, να τοποθετείται ο Καβάσιλας μέσα στην πατερική παράδοση; 

Ιερομόναχος Αθανάσιος Γιέφτιτς: Είναι ζωντανός φορέας και μάρτυρας της παραδόσεως της Εκκλησίας στην κεντρική κοίτη της, τη λειτουργική ζωή, αλλά και με όλο τον πλούτο της ασκητικής και πνευματικής ζωής που βρίσκεται στο ίδιο ποτάμι. 

Το έργο του είναι πολύπλευρο και πλούσιο, όπως είναι η Ορθόδοξος πίστη και ζωή, όπως είναι το μυστήριο του Θεανθρώπου Χριστού, όπως είναι ο άνθρωπος μέσα στην Εκκλησία ως πρόσωπο σε κοινωνία με άλλα πρόσωπα. Ο Καβάσιλας χρησιμοποιεί, μάλλον εκφράζει και αντανακλά, όλη την παράδοση. 

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ δεν γνωρίζουμε αν είναι μοναχός, κληρικός ή λαϊκός -δεν έχει σημασία αυτό- εκφράζει τη μία, παντού και πάντοτε ίδια παράδοση, η οποία δεν διαφοροποιείται αν οι φορείς της είναι μοναχοί, ιερείς ή λαϊκοί.

 

Ποιο είναι το στοιχείο που δίνει την έκτακτη γοητεία που έχει το έργο του Καβάσιλα;

Ο ευαγγελικός ρεαλισμός. Δηλαδή το ότι παρουσιάζεται ο άνθρωπος ενώπιον του Θεού, η πτώση του, η αμαρτία του, αλλά και η σωτηρία του και η νέα ζωή εν Χριστώ. Αυτό το έργο του Θεού που παρουσιάζεται στο Ευαγγέλιο ή μάλλον που παρουσιάζεται ως το ευαγγέλιο και που η Εκκλησία κηρύττει εξ αρχής, αυτό είναι το κεντρικό στοιχείο του Καβάσιλα. 

Έχει μεγάλη σημασία το σωτηριολογικό του ενδιαφέρον, το οποίο συγκεντρώνεται στο πρόσωπο του Χριστού, διότι Αυτός είναι ο σωτήρας του ανθρώπου. 

Από αυτό το κέντρο, το σωτηριολογικό του ενδιαφέρον, ανακύπτουν όλες οι άλλες διαστάσεις, η σημασία της δημιουργίας και οι καταστρεπτικές συνέπειες της πτώσεως, αλλά και οι ευεργετικές διαστάσεις της σωτηρίας και οι ευλογίες της χάριτος και της θεώσεως. 

Αυτή η κεντρική αλήθεια του Χριστιανισμού, η χαρά της σωτηρίας και της νέας ζωής του Ευαγγελίου, που είναι η σπονδυλική στήλη της διδασκαλίας όλων των Πατέρων, είναι το κέντρο της θεολογικής μαρτυρίας του Καβάσιλα. Αυτό είναι που τον κάνει να είναι ένας ευαγγελικός και αποστολικός ανήρ, ένας πατερικός θεολόγος, ένας Ορθόδοξος Πατήρ της Εκκλησίας.

 

Αυτό έχει σχέση με τη διδασκαλία του ότι η πνευματική ζωή μπορεί να βιωθεί στην πληρότητά της και μέσα στον κόσμο;

Βεβαίως, είναι του Χριστού η διδασκαλία αυτή. Η ευαγγελική κλήση απευθύνεται σε όλους αδιάκριτα τους ανθρώπους και όλοι οι Πατέρες, και εκείνοι της ασκητικής μοναχικής κατευθύνσεως, δεν κάνουν διαχωρισμούς στην χριστιανική μας κλήση. Πάρτε τον Χρυσόστομο, ο οποίος και ως μοναχός και ως ποιμήν ήταν κατ’ εξοχήν ευαγγελικός. 

Ο Καβάσιλας σ’ αυτό είναι πιστός στον Χρυσόστομο και στο καθολικό πνεύμα του. Πράγματι, δεν είναι ο τόπος, αλλά ο τρόπος, δηλαδή το περιεχόμενο της χριστιανικής ζωής, που έχει σημασία.

Είναι μάλιστα ιδιαίτερα σημαντική η μαρτυρία του Καβάσιλα διότι προσφέρει αυτή τη μαρτυρία της αληθινής, της πλήρους ευαγγελικής ζωής, μέσα στον κόσμο, στην πόλη, μέσα σ’ έναν ανθούντα πολιτισμό. Γι’ αυτό μπορεί να μιλήσει βαθιά και στο σύγχρονο άνθρωπο. 

Σήμερα έχει ενωθεί ο κόσμος, δεν υπάρχει πια έρημος και απομόνωση, γι’ αυτό κατ’ εξοχήν σήμερα σημασία έχει η εσωτερική ποιότητα και όχι οι εξωτερικές μορφές της πνευματικής ζωής. 

Ο Καβάσιλας ως άνθρωπος και θεολόγος ζητάει το αληθινό «κατά Χριστόν υποστήναι» το να βρει ο άνθρωπος την αληθινή του υπόσταση, την αληθινή του ύπαρξη, που δεν μπορεί να βρεθεί αν δεν νοιώθει ο άνθρωπος την τραγικότητα της πτώσεως και του θανάτου, το αδιέξοδο της «νεκρής ζωής» του παλαιού ανθρώπου, και αν δεν αναγεννηθεί και γευθεί την νέα εν Χριστώ ζωή. 

Αυτές οι αλήθειες που είναι κατ’ εξοχήν ευαγγελικές, είναι πράγματα για όλες τις εποχές και αληθεύουν πάντα και επαληθεύουν τον άνθρωπο, τον κάνουν δηλαδή να αληθεύει, να είναι αληθινός.

Συνέντευξη στο περιοδικό «Σύναξη» αφιέρωμα στον άγιο Νικόλαο Καβάσιλα, τεύχος 6, Άνοιξη 1983.

Επιμέλεια: Στ.Κ.