Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης: Η χειροτονία του πατριάρχη, το πρωτείο της Κωνσταντινουπόλεως, η παρουσία του βασιλιά στην χειροτονία
Άγιος Συμεών Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης.
Μητροπολίτη Τυρολόης και Σερεντίου Παντελεήμονος Ροδοπούλου
Συμεών Θεσσαλονίκης και η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία
Η εν τη διακονία υπεροχή αυτή του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως έναντι των άλλων αρχιερέων, δεν αίρει την υποχρέωσίν του, κατά την χειροτονίαν του, να δίδη ομολογίαν πίστεως ενώπιον πάντων και να τελή υπό τους ιερούς κανόνες της Εκκλησίας κατά την επιτέλεσιν του έργου του «…την ομολογίαν αυτού ενώπιον λέγει πάντων, την πίστιν ορθήν διδούς, ως δώρον της νυμφεύσεως καθαρόν».
Η ομολογία πίστεως η διδομένη υπό του Πατριάρχου κατά την χειροτονίαν του είναι η ιδία, την οποίαν «και πάντες οι υποψήφιοι αρχιερείς λέγουσι χωρίς μόνον του υποτάσσεσθαι τω Πατριάρχη». Κατά την μαρτυρίαν του Συμεών και την υπ’ αυτού ερμηνείαν της χειροτονίας του Πατριάρχου, όλοι οι υποψήφιοι αρχιερείς, συμπεριλαμβανομένου του Πατριάρχου, δίδουν ομολογίαν πίστεως κατά την χειροτονίαν των.
Η ομολογία πίστεως των αρχιερέων περιλαμβάνει και υπόσχεσιν υποταγής εις τον Πατριάρχην. Φυσικόν είναι ότι χειροτονούμενος ο Πατριάρχης δεν περιλαμβάνει εις την ομολογίαν του την υπόσχεσιν αυτήν, αλλά μόνον την υποταγήν εις τους Ιερούς κανόνες της Εκκλησίας, διότι, ως επιλέγει ο Συμεών˙ «επεί γαρ αυτός πατριάρχης χειροτονούμενός εστι, τίνι υποταγήσεται, αλλ’ ή τοις κανόσι και μόνον, ους και ομολογεί φυλάσσειν;».
Τον Πατριάρχην, εάν δεν είναι επίσκοπος, χειροτονεί η πατριαρχική σύνοδος, οι αρχιερείς, οι οποίοι «συνεψηφίσαντο και συγχειροτονούσιν ομού εν αγίω Πνεύματι», προεξάρχοντος, κατά την παράδοσιν, του Ηρακλείας.
Το πρωτείον του Κωνσταντινουπόλεως, κατά τον Συμεών, δηλούται κατά την χειροτονίαν και το συλλείτουργον, που ακολουθεί και δια τελετουργικών πράξεων, αι οποίαι υπογραμμίζουν τούτο. Π.χ. μετά το πέρας της χειροτονίας «ο μεν χειροτονήσας (ο Ηρακλείας) της κρηπίδος κατέρχεται, τελέσας το έργον’ ανέρχεται δε εις αυτήν ο χειροτονηθείς πατριάρχης, ως τελεσθείς και επίσκοπος, και πρώτος απάντων ων».
Το πρωτείον του Κωνσταντινουπόλεως υπογραμμίζεται ιδιαιτέρως, κατά τον Συμεών, και διά του τρόπου κατά τον οποίον γίνεται ο ασπασμός κατά την χειροτονίαν: «… «της τάξεως σωζομένης» του πατριάρχου επιθέντος… την χείρα επί της τραπέζης της ιεράς, αυτός τε ο χειροτονήσας (ο Ηρακλείας ή ο πρώτος τη τάξει) έρχεται ως υπ’ αυτόν ων». Τότε ο χειροτονήσας τον Πατριάρχην, ως επίσκοπον, αφού ασπασθή την ιεράν τράπεζαν, ασπάζεται την χείρα «αυτού του χειροτονηθέντος υπ’ αυτού, ως πατριάρχου, και την παρειάν ή το στόμα, και καθεξής οι λοιποί αρχιερείς άπαντες». Η θεία λειτουργία τελείται καθεξής, ως έθος, παρ’ αυτού του Πατριάρχου.
Προ της χειροτονίας του Πατριάρχου, εάν δεν ήτο επίσκοπος, ή προ της ενθρονίσεώς του, εάν εξελέγετο δια μεταθέσεως, εγίνετο η καλουμένη «πρόβλησις». Αυτή, ως λέγει ο Συμεών, είναι ομολογία του βασιλέως, ότι αυτός στέργει τον υπό της Εκκλησίας εκλεγέντα και εψηφισμένον να ποιμάνη την Εκκλησίαν.
Ο βασιλεύς δεν εκλέγει και δεν διορίζει τον Πατριάρχην. Δεν δίδει τίποτε εις αυτόν, «αλλά συμφωνεί και επακολουθεί τω έργω». Ο βασιλεύς έχει αυτόν αρχιεπίσκοπον Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης και Οικουμενικόν Πατριάρχην εν τη Αγία Τριάδι, η οποία του εδώρισε την βασιλείαν.
Είναι δε φανερόν, ότι ο βασιλεύς δεν δίδει τίποτε, δεν μεταδίδει την αρχιερωσύνην και τον πατριαρχικόν θρόνον, «αλλά λαμβάνει μάλλον» και ότι υπηρέτης είναι των της Εκκλησίας, διότι όταν εγχειρίζη με τα ίδια του τα χέρια εις τον υποψήφιον την ιεράν ράβδον, «προσέρχεται και υποκλίνει» εις αυτόν την κεφαλήν και κατά το έθος αποκαλύπτει την κεφαλήν του και δέχεται παρά του υποψηφίου ευλογίαν και ασπάζεται την χείρα του.
Αυτά γίνονται, επιλέγει ο Συμεών, «δια το τιμάν… τον βασιλέα την Εκκλησίαν, ουκ άρχειν». Εις ένδειξιν δε τιμής, ο βασιλεύς, εκτός της ιεράς ράβδου, αποστέλλει εις τον υποψήφιον πατριάρχην μανδύαν και εγκολπιον και αποδίδει και πολλάς άλλας και μεγάλας τιμάς.
Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως τιμάται δια του πρωτείου, διότι εις τα όρια της Εκκλησίας του και δη εις την «φιλόχριστον πόλιν του Κωνσταντίνου», η οποία εθεμελιώθη και ηυξήθη εν Χριστώ και συντηρείται «δια της Παναγίας αυτού Μητρός» συνήχθησαν πολλάκις όλοι οι διάδοχοι των Αποστόλων και οι ομολογηταί Πατέρες και εβεβαίωσαν την παράδοσιν.
Εις την πόλιν αυτήν το σύμβολον της Νικαίας εσφραγίσθη υπό της Β΄ Οικουμενικής συνόδου και οι Πατέρες τότε και μετά ταύτα «εκ των περάτων απάντων» συνήχθησαν πολλάκις και ιερουργήσαντες παρέδωσαν εις ημάς «τα της μυσταγωγίας ακριβώς». Αυτή η πόλις του Κωνσταντίνου και η Εκκλησία της διατηρεί εξαιρέτως την πίστιν του Χριστού καθαράν, ορθήν και ακίβδηλον και τας θείας παραδόσεις απ’ αρχής απαραθραύστους.
Ιδρυθείσα υπό του κορυφαίου και πρωτοκλήτου Ανδρέου είναι αποστολική και ποιμένες ισαπόστολοι εποίμανον αυτήν. Είναι βασιλεύουσα, οικοδομηθείσα και φυλασσομένη παρά χριστιανών βασιλέων. Εις τας κατά καιρούς ζητήσεις «περί τε των θείων δογμάτων και των άλλων ιερών παραδόσεων» εις αυτήν ενομοθέτουν σύνοδοι και όχι μόνον ένας, ο επίσκοπος αυτής, συναθροιζομένων αρχιερέων, «προστάγματι και σπουδή ευσεβών βασιλέων», εξ όλης της οικουμένης.
Ακόμη και ο Ρώμης ήτο παρών, είτε αυτοπροσώπως, είτε δια τοποτηρητών, ως και ο Αλεξανδρείας, ο Αντιοχείας, ο Ιεροσολύμων» και έτι οι πανταχόθεν πάντες λογάδες και έκκριτοι. Οι και ομοθυμαδόν διαλύοντες τα αμφισβητούμενα, τα ακραιφνή τε και αληθή όροις εβεβαίουν και καλώς ησφαλίζοντο και τούτο παρά των Αποστόλων λαβόντες».
Συνεχίζεται
Απόσπασμα από το βιβλίο της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης, «Πρακτικά Λειτουργικού Συνεδρίου εις τιμήν και μνήμην του εν Αγίοις Πατρός ημών Συμεώνος Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Θαυματουργού 15.9.81», έκδοση Ιεράς Μονής Αγίας Θεοδώρας Θεσσαλονίκης, 1983
No Comments
Sorry, the comment form is closed at this time.