Blog

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, Το να μάθει αυτός που αγαπά, ότι γνωρίζει αυτό εκείνος που αγαπάται, ότι δηλαδή αγαπάται, είναι μεγάλη παρηγοριά και ενθάρρυνσις

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος 

Υπόμνημα εις την προς Θεσσαλονικείς Επιστολή του Αποστόλου Παύλου

 

Ομιλία δ’

(Α΄ Θεσ. 3,5 – 13)

«Διά τοῦτο κἀγὼ μηκέτι στέγων, ἔπεμψα εἰς τὸ γνῶναι τὴν πίστιν ὑμῶν, μή πως ἐπείρασεν ὑμᾶς ὁ πειράζων, καὶ εἰς κενὸν γένηται ὁ κόπος ὑμῶν. Ἄρτι δὲ ἐλθόντος Τιμοθέου πρὸς ὑμᾶς ἀφ’ ὑμῶν, καὶ εὐαγγελισαμένου ἡμῖν τὴν πίστιν καὶ τὴν ἀγάπην ὑμῶν, καὶ ὅτι ἔχετε μνείαν ὑμῶν ἀγαθὴν πάντοτε, ἐπιποθοῦντες ὑμᾶς ἰδεῖν, καθάπερ καὶ ἡμεῖς ὑμᾶς· διὰ τοῦτο παρεκλήθημεν, ἀλελφοί, ἐφ᾽ ὑμῖν ἐπὶ πάσῃ τῇ θλίψει καὶ ἀνάγκῃ ἡμῶν, διὰ τῆς ὑμῶν πίστεως· ὅτι νῦν ζῶμεν, ἐὰν ὑμεῖς στήκητε ἐν Κυρίῳ».

Μεταφορά στα νέα ελληνικά

«Γι’ αυτὸ και εγώ, επειδή δεν υπέμενα πια, έστειλα για να μάθω για την πίστη σας, μήπως σας ώθησε σε πειρασμούς αυτός, που πειράζει τους ανθρώπους, και καταντήσει χαμένος ο κόπος μας. Τώρα όμως, όταν μας ήλθε από σας ο Τιμόθεος και μας έφερε ευχάριστες ειδήσεις για την πίστη και την αγάπη σας, και ότι έχετε πάντοτε καλή την ανάμνησή μας, αφού ποθείτε πολύ να μας ιδείτε, καθώς και εμείς ποθούμε να σας ιδούμε, γι’ αυτό, αδελφοί, επαρηγορηθήκαμε εξ αιτίας σας σε όλη τη θλίψη και ανάγκη μας, με την δική σας πίστη, επειδή τώρα ζούμε, εάν εσείς μένετε σταθερά ενωμένοι με τον Κύριο».

1. Είναι ενώπιόν μας σήμερα ζήτημα που ερευνάται από πολλούς και απαρτίζεται από πολλά σημεία. Ποιο όμως είναι το ζήτημα; «Γι’ αυτό», λέγει, «και εγώ επειδή δεν υπέμενα πια, έστειλα τον Τιμόθεο για να μάθω για την πίστη σας». Τι λέγεις; αυτός που εγνώριζε τόσα πολλά, αυτός που ήκουσε απόρρητα λόγια, αυτός που ανήλθε μέχρι τον τρίτο ουρανό, αυτός δεν εγνώριζε, αν και ήταν στην Αθήνα; αν και δεν ήταν μεγάλη η απόστασις, ούτε εχωρίσθηκε από αυτούς πριν από πολύ καιρό. 

«Γιατί εγίναμε», λέγει, «ορφανοί από σας προσωρινά». Δεν εγνώριζε τα νέα των Θεσσαλονικέων, αλλά αναγκάζεται να στείλει τον Τιμόθεο για να γνωρίσει την πίστη τους· «Μήπως σας ώθησε σε πειρασμούς», λέγει, «αυτός που πειράζει τους ανθρώπους και καταντήσει χαμένος ο κόπος μας»; Τι λοιπόν θα ημπορούσε να ειπεί κανείς: Ότι δεν τα εγνώριζαν όλα οι άγιοι. Και αυτό θα μπορέσει να το μάθει καλά κανείς από πολλές περιπτώσεις και από τους πρώτους αγίους και από τους μεταγενέστερους· όπως ο Ελισσαίος είχε άγνοια για τη γυναίκα· όπως ο Ηλίας έλεγε προς τον Θεό, «Εγώ απέμεινα μόνος, και ζητούν να αφαιρέσουν τη ζωή μου» γι’ αυτό άκουσε από τον Θεό, ότι «Θα αφήσω όμως για εμένα επτά χιλιάδες». 

Ο Σαμουήλ πάλι, όταν εστάλθηκε να χρίσει τον Δαυΐδ· «Είπε», λέγει, «ο Κύριος προς αυτόν· μη προσέχεις στην εμφάνισή του, ούτε στο ύψος του παραστήματός του, καθότι απέρριψα αυτόν, γιατί δεν βλέπει ο Θεός, όπως ο άνθρωπος, επειδή ο άνθρωπος βλέπει στην εξωτερική εμφάνισι, ενω ο Θεός στην καρδιά». Αυτό όμως γίνεται εξ αιτίας της μεγάλης μέριμνας του Θεού.

Πώς και με ποιό τρόπο; Για χάρη και αυτών των αγίων και εκείνων που πιστεύουν σ’ αυτούς. Γιατί όπως ακριβώς επιτρέπει και διωγμοί να γίνωνται, έτσι επιτρέπει και να αγνοούν αυτοί πολλά, ώστε να τους συγκρατή. Γι’ αυτό και ο Παύλος έλεγε «μου εδόθηκε αγκάθι στο σώμα μου, άγγελος του σατανά, για να με κτυπά, ώστε να μη υπερηφανεύομαι». Και πάλι, ώστε και οι άλλοι να μη φαντάζωνται γι’ αυτούς μεγάλα πράγματα. 

Γιατί εάν από τα θαύματα ενόμιζαν ότι αυτοί είναι θεοί, πολύ περισσότερο θα ενόμιζαν, εάν συνεχώς επέμεναν ότι γνωρίζουν τα πάντα. Και αυτό και ο ίδιος πάλι λέγει· «Για να μη μου λογαριάσει κανείς παραπάνω από εκείνο, που βλέπει σε μένα ή ακούει από μένα». Και πάλι άκουε τον Πέτρο πού, όταν εθεράπευσε το χωλό, λέγει «Γιατί προσηλώνετε τα μάτια σας επάνω μας, σαν με δική μας δύναμι ή ευσέβεια να έχομε κατορθώσει το να περπατά αυτός;». 

Εάν όμως και ενώ αυτοί λέγουν και κάνουν αυτό και από τα μικρά έτσι γεννώνταν πονηρές υπόνοιες, πολύ περισσότερο θα γεννώνταν από τα μεγάλα. Και για άλλο λόγο όμως επετρέπονταν αυτά. Για να μη μπορεί να λέγει κανείς, ότι δεν κατώρθωσαν αυτά που κατώρθωσαν, επειδή ήταν άνθρωποι, και έτσι όλοι να γίνωνται οκνηροί, γι’ αυτό φανερώνει την αδυναμία αυτών, ώστε από τους αγνώμονες να αποκόψει κάθε πρόφασι αναισχυντίας.

Γι’ αυτό δεν γνωρίζει, γι’ αυτό και πολλές φορές ενώ έχει την πρόθεσι δεν έρχεται, για να μάθουν ότι πολλά δεν τα γνωρίζει. Από αυτό λοιπόν ήταν πολύ το κέρδος. Γιατί, εάν υπήρχαν ακόμη και μερικοί που έτσι έλεγαν, ότι αυτός είναι η μεγάλη δύναμις του Θεού, και κάποιοι άλλοι, ότι είναι ο τάδε και ο τάδε, εάν δεν εγίνοντο αυτά, τι δεν θα ενόμιζαν; Εδώ όμως φαίνεται μεν ότι αυτό είναι κατηγορία αυτών, πολύ περισσότερο όμως το παρουσιάζει και θαύμα αυτών και αποδεικνύεται το υπερβολικό μέγεθος των πειρασμών. 

Πώς; πρόσεχε. Εάν λοιπόν είπες προηγουμένως σε αυτούς ότι «Γι’ αυτό έχομε ταχθή», και, «Κανείς ας μη ανησυχή», ότι θα υπερισχύσουμε αυτού, δεν επαγρυπνούμε. Το ότι όμως μας επιτίθεται χωρίς να γνωρίζει, ότι θα μας καταβάλει, το εφανέρωσε στην περίπτωσι του Ιώβ. Γιατί έλεγε προς τον Θεό ο πονηρός εκείνος δαίμων. «Δεν περιέφραξες όλα τα υπάρχοντά του και τα ευρισκόμενα μέσα στο σπίτι του και έξω. Αφαίρεσε και τα υπάρχοντά του, και είναι βέβαιο ότι θα σε βλασφημήσει κατά πρόσωπο. Πειράζει ο διάβολος. Αν ιδεί κάτι ασθενές, επιχειρεί, αν ιδεί ισχυρό, απομακρύνεται. 

«Και καταντήσει χαμένος», λέγει, «ο κόπος μας». Ας ακούσωμε όλοι, πώς εκοπίαζε ο Παύλος. Δεν είπε, το έργο, αλλ’ «ο κόπος». Δεν είπε, ‘και σεις χαθείτε’, αλλά, «ο κόπος μας». Ώστε και αν ακόμη συνέβηκε κάτι, δικαιολογημένα εγίνετο επειδή όμως δεν έγινε, είναι μεγάλο το θαύμα. Αυτά βέβαια τα επεριμέναμε, λέγει, έγιναν όμως τα αντίθετα, γιατί όχι μόνο δεν ελάβαμε από σας καμία αύξησι της θλίψεώς μας, αλλά και παρηγοριά.

«Τώρα όμως», λέγει, «όταν μας ήλθε από σας ο Τιμόθεος και μας έφερε ευχάριστες ειδήσεις για την πίστη και την αγάπη σας». «Και έφερε ευχάριστες ειδήσεις», λέγει. Βλέπεις τη μεγάλη χαρά του Παύλου; Δεν είπε, ‘εγνωστοποίησε’, αλλ’ «έφερε ευχάριστες ειδήσεις». Τόσο μεγάλο αγαθό εθεωρούσε τη διαβεβαίωσι για την πίστη και την αγάπη εκείνων. Γιατί ήταν ανάγκη να μείνει σταθερή εκείνη και αυτή να στηριχθεί. Και για την αγάπη τους εχαιρόταν, επειδή ήταν απόδειξις πίστεως.

«Και ότι έχετε», λέγει, «καλή ανάμνησι για μας, επειδή πάντοτε ποθείτε πολύ να μας ιδείτε, καθώς και εμείς ποθούμε εσάς». Δηλαδή, με επαίνους. Όχι όταν ήμασθε παρόντες, ούτε όταν εκάναμε θαύματα, αλλά και τώρα, οπότε είμασθε μακριά και υποφέρομε και πάσχομε άπειρα δεινά, έχετε αγαθή την ανάμνησή μας. Ακούσαμε πώς θαυμάζονται οι μαθητές, όταν έχουν αγαθή ανάμνησι για τους διδασκάλους, πώς μακαρίζονται. Ας μιμούμαστε αυτούς, γιατί ωφελούμε τους εαυτούς μας, όχι αυτούς που αγαπάμε. 

«Επειδή ποθείτε πολύ», λέγει, «να μας ιδείτε, καθώς και εμείς ποθούμε εσάς». Και αυτό ευχαρίστησε αυτούς. Γιατί το να μάθει αυτός που αγαπά, ότι γνωρίζει αυτό εκείνος που αγαπάται, ότι δηλαδή αγαπάται, είναι μεγάλη παρηγοριά και ενθάρρυνσις.

Απόσπασμα από τον τόμο, «Ι. Χρυσοστόμου έργα, 22, των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς». Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια Σπυρίδων Μουστάκας (θεολόγος, φιλόλογος).

Επιμέλεια: Στ.Κ.