Blog

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος: Η αρετή είναι διαιρεμένη σε αυτά τα δύο, στο να αποφεύγει κανείς το κακό και να κάνει το καλό

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος

Υπόμνημα εις την προς Θεσσαλονικείς Επιστολή του Αποστόλου Παύλου

Ομιλία Ε’

(Α’ Θεσ. 4.1 – 8)

«Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ἐρωτῶμεν ὑμᾶς καὶ παρακαλοῦμεν ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ, καθώς παρελάβετε παρ’ ἡμῶν τὸ πῶς δεῖ περιπατεῖν ὑμᾶς, καὶ ἀρέσκειν Θεῷ, ἵνα περισσεύητε μᾶλλον. Οἴδατε γάρ τίνας παραγγελίας ἐδώκαμεν ὑμῖν διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Τοῦτο γάρ ἐστι θέλημα Θεοῦ, ὁ ἁγιασμὸς ὑμῶν».

«Στο εξής λοιπόν, αδελφοί, σας παρακαλούμε και σας προτρέπουμε στο όνομα του Κυρίου Ιησού, καθώς παραλάβατε από μας το πώς πρέπει να συμπεριφέρεσθε και να αρέσετε στον Θεό, για να περισσεύετε περισσότερο. Γιατί γνωρίζετε, ποιες παραγγελίες σας εδώσαμε διά μέσου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Γιατί τούτο είναι το θέλημα του Θεού, ο αγιασμός σας».

1. Όταν τελειώσει τα κατεπείγοντα θέματα και τα καθημερινά, και πρόκειται στο εξής να εισέλθει στα παντοτινά και που πρέπει συνεχώς να ακούουν, προτάσσει [ο Απόστολος Παύλος] αυτή τη λέξη, «στο εξής», δηλαδή πάντοτε και διαρκώς. «Σας παρακαλούμε και σας προτρέπομε στο όνομα του Κυρίου». Αλλοίμονο, ούτε για προτροπές λέγει, ότι δεν είναι ο ίδιος αξιόπιστος· αν και ποιος ήταν τόσο αξιόπιστος; αλλά προσκαλεί τον Χριστό. 

Σας προτρέπομε διά μέσου του Θεού, λέγει. Αυτό και προς τους Κορινθίους έλεγε· «Ο Θεός σας προτρέπει με μας». «Ώστε καθώς παραλάβατε από μας». Το «παρελάβετε», δεν αναφέρεται μόνο στα λόγια, αλλά και στα έργα. «Το πώς πρέπει να συμπεριφέρεσθε». Με αυτό δηλώνει κάθε συμπεριφορά της ζωής. 

«Και να αρέσετε στον Θεό, για να περισσεύετε περισσότερο». Δηλαδή, για να έχετε πιο μεγάλη ωφέλεια να μη περιορίζεσθε στις εντολές, αλλά και να τις υπερβαίνετε, γιατί τούτο σημαίνει το, «για να περισσεύετε». 

Ανάμεσα σε εκείνα που προάγουν τη σταθερή τους πίστη αποδέχεται το θαύμα, εδώ όμως ρυθμίζει τη ζωή τους. Γιατί αυτό είναι προκοπή, το να υπερβαίνει κανείς τις εντολές και τις διαταγές. Βέβαια όχι από πίεση του διδασκάλου, αλλά από ιδική του προαίρεση γίνεται το καθετί. Γιατί όπως η γη δεν πρέπει να παράγει μόνο τα σπέρματα, έτσι και η ψυχή δεν πρέπει να περιορισθεί στα σπέρματα εκείνα, αλλά πρέπει να τα υπερβαίνει.

Βλέπεις ότι δικαιολογημένα είπε, να υπερβαίνετε; Γιατί η αρετή είναι διαιρεμένη σε αυτά τα δύο, στο να αποφεύγει κανείς το κακό και να κάνει το καλό. Γιατί δεν αρκεί η απομάκρυνση των κακών για την προσέγγιση της αρετής, αλλά είναι μεν ένας δρόμος και η αρχή οδηγεί εκεί, χρειάζεται όμως η μεγάλη μας προθυμία.

Εκείνα λοιπόν που πρέπει να αποφεύγουν τα λέγει σ’ αυτούς με τρόπο διαταγής, και πολύ εύλογα· γιατί όταν γίνονται αυτά φέρουν τιμωρία, όταν όμως δεν γίνονται, δεν φέρουν κανένα εγκώμιο. Τα έργα της αρετής όμως, όπως το να εγκαταλείψει κανείς τα χρήματα και όλα τα παρόμοια, δεν τα λέγει πια με επιτακτικό τρόπο, αλλά τι;

«Όποιος μπορεί να βαδίσει το δρόμο της αρετής ας προχωρήσει». Είναι λοιπόν δικαιολογημένο ότι με πολύ φόβο και τρόμο είχε παραγγείλει σ’ αυτούς και ότι με τις επιστολές του αυτές τους υπενθύμιζε την ευλάβεια εκείνη. Γι’ αυτό ακριβώς δεν τα αναφέρει αυτά, αλλά τους τα υπενθυμίζει.

«Γιατί γνωρίζετε», λέγει, «ποιες παραγγελίες σας εδώσαμε διά μέσου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Γιατί αυτό είναι το θέλημα του Θεού, ο αγιασμός σας». Και πρόσεχε πώς πουθενά δεν ομιλεί τόσο πολύ με ασάφεια για κάτι άλλο, όσο γι’ αυτό, καθώς και όταν γράφει αλλού, λέγει «Επιδιώκετε την ειρήνη με όλους, και τον αγιασμό, που χωρίς αυτόν κανείς δεν θα ιδεί τον Κύριο». 

Και τι θαυμάζεις, εάν παντού γι’ αυτό γράφει στους μαθητές του, αφού και στον Τιμόθεο γράφοντας έλεγε, «Να διατηρείς τον εαυτό σου αγνό»; 

Και στη Β’ προς Κορινθίους επιστολή γράφοντας έλεγε «Με υπομονή πολλή, με νηστείες, με αγνότητα». Και σε πολλά σημεία θα μπορέσει να εύρει κανείς αυτό, και στην προς Ρωμαίους επιστολή, και παντού, και σε όλες τις επιστολές. 

Πραγματικά λοιπόν όλους τους καταστρέφει αυτό το κακό όπως ο χοίρος, όταν είναι γεμάτος από βούρκο, όπου και αν υπάγει, τα γέμισε όλα με δυσωδία και τις αισθήσεις εχόρτασε με κοπριά, έτσι γίνεται και με την πορνεία· δύσκολα εξαλείφεται το κακό. Όταν όμως μερικοί, αν και έχουν γυναίκες, πράττουν αυτό, πόσο μεγάλη είναι η ανοησία;

Απόσπασμα από τον τόμο, «Ι. Χρυσοστόμου έργα, 22, των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς». Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια Σπυρίδων Μουστάκας (θεολόγος, φιλόλογος).

Επιμέλεια: Στ.Κ.