Blog

Άγιος Δαυίδ ο δεντρίτης, Σαν ανδριάντας από άψυχη ύλη απέναντι στα στοιχεία της φύσης!

Οσίου Μακαρίου Μακρή

Εγκώμιον εις τον εν αγίοις πατέρα ημών Δαυίδ τον εν Θεσσαλονίκη

(απόσπασμα)

 

Στην αμυγδαλιά1 που ήταν φυτευμένη δίπλα στο κελλί του αμέσως ανεβαίνει [ο Άγιος Δαυίδ ο εν Θεσσαλονίκη] και εκεί αφιερώνεται στην θεία ενασχόληση άσκηση. Δεν κατασκεύασε καλύβα, ούτε κατασκεύασε στέγη πάνω από το δέντρο, ούτε κρεβάτι, ούτε υποπόδιο, και δεν πρόσφερε καμία απόλαυση ξεκούρασης στα πόδια τους, αλλά έδιωχνε πάντα κάθε ανθρώπινο λογισμό και μακριά κρατούσε την ανάγκη της ανθρωπίνης φύσεως και εξαρτούσε τον νου του από τις θείες επιθυμίες.

Εγκαθιστά το σώμα του πάνω και μέσα στο δέντρο, σαν «ανδριάντα» από άψυχη ύλη απέναντι στον καύσωνα του καλοκαιριού, στο δριμύ ψύχος του χειμώνα, στις καταρρακτώδεις βροχές, στις χαλαζοπτώσεις, στους παγετώνες, στις χίλιες δυσκολίες, στη βία των πονηρών πνευμάτων που προσπαθούν να τον κλονίσουν, να τον ακινητοποιήσουν, να τον ταράξουν, και να διεγείρουν κάθε κυκεώνα προβλημάτων. 

Πόσο μεγάλα είναι τα φρικτά σου μυστήρια Χριστέ, πόση η άφατη χάρη σου! 

Πλήγωσες με τα βέλη της αγάπης σου όσους σε αγαπούνε. Ποιους κόπους να καταμετρήσω; Τι κοινό υπάρχει στην φύση και σε αυτούς που σε ποθούν, δέσποτα; Ποιος ανθρώπινος λογισμός έχει φθάσει στα δικά σου θαυμαστά πράγματα; Πώς ένας άνθρωπος, που σηκώνει αυτό το φθαρτό σώμα το συναρμολογημένο με σάρκα και αίμα, με μέλη και οστά και νεύρα και υμένες και με την συνεχή κάμψη και ευθυγράμμιση και αλλαγή της στάσης του σώματος, μπορεί να διατηρεί αυτό το σώμα σε καλή φυσική κατάσταση; 

Και μ’ αυτούς τους τρόπους συναγωνιζόταν τις υπάρξεις που είναι χωρίς σώμα και χωρίς αίμα, χωρίς εξωτερική βία, χωρίς να υποχωρεί στις ανάγκες της φύσεως, αλλά ως αδαμάντινος λίθος στέκει ή σαν σίδηρος σταθερός και άκαμπτος, εξαρτημένος ολόκληρος από τον θείο έρωτα και την δική σου μόνο φαντασία/σκέψη και δεχόμενος μόνο κάθε γλυκιά επιθυμία της θεϊκής αγαθότητος και ομορφιάς.

Έκθαμβοι έμεναν οι άγγελοι βλέποντας να έχει κτιστεί ο καινούργιος κατά Θεόν άνθρωπος. Ύμνησαν τώρα όχι λιγότερο τον δεσπότη απ’ ό,τι όταν στόλιζε τον ουρανό με τα άστρα, βλέποντας λαμπρότερη την ψυχή του ανθρώπου και καλύτερη σε όλα. Δόξασαν οι άνθρωποι τον σωτήρα, γιατί ένιωσαν έκπληξη βλέποντας την κοινή χάρη του γένους. 

Έφριξε των δαιμόνων2 η πονηρή και σκοτεινή και μιαρή φάλαγγα, γιατί είδαν να περιβάλλεται ο παλαιός αιχμάλωτος και άδοξος άνθρωπος με μεγάλη θεία δόξα. 

Τι να προσθέσει η περιβόητη θυσία του Αβραάμ, τα κατορθώματα του Ιακώβ και των εγγόνων του, η καρτερία του Ιώβ, η νηστεία του Μωυσέως και του Ηλία, οι άθλοι μέχρις αίματος των μαρτύρων, που τους χάρισαν βραβεία και μια και δύο και δέκα φορές μέσα στις τόσες μέρες της ζωής τους; 

Ενώ σ’ αυτόν ίσχυαν άλλα πράγματα, χωρίς να τον προτρέπει κάποια εντολή και χωρίς να τον σπρώχνει κάποια ανάγκη, κάθε μέρα και κάθε ώρα τον πλησίαζε ο θάνατος, σαν να μην επιτρεπόταν να απολαμβάνει πιά τον ήλιο, αλλά να πρέπει να αναπληρώνει τις σωτήριες θλίψεις που του απέμειναν, και κάθε μέρα να μπορεί να πεθαίνει για τον Κύριο σ’ όλη του ζωή.

1. Οι ασκητές επάνω σε δένδρο ονομάζονταν δενδρίτες. Όπως οι στυλίτες, έτσι και οι δενδρίτες ζούσαν πάνω στο δένδρο όρθιοι και καθιστοί και όσο χρόνο οι ίδιοι ήθελαν. Ο όσιος Δαβίδ, όπως μας πληροφορούν οι σχετικές αγιολογικές πηγές, έμεινε τρία χρόνια ασκητεύοντας πάνω στην αμυγδαλιά. Βλ. Ε. Δεληδήμου, ο «Όσιος Δαβίδ ο εν Θεσσαλονίκη», Θεσσαλονίκη 1979. σ. 6: «Δαυίδ ο βασιλεύς και θεράπων του Θεού τριετή χρόνον ητήσατο…». Ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης εγκωμιάζει ιδιαιτέρως τους δενδρίτες. Εις Στυλίτην, PG 136, 2410: «οι δενδρίται, οι του ξύλου της ζωής ακρέμονες, οι ανθούντες εν αρεταίς, οι καλοί καρποί του πνεύματος». Βλ. σχετικά Κ. Χαραλαμπίδη. Οι Δενδρίτες στην προχριστιανική και χριστιανική ιστορικοφιλολογική παράδοση και εικονογραφία, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1993. Βλ. επίσης Σωτ. Μπαλατσούκα, Οι Άγιοι και το φυσικό περιβάλλον (Διδακτορική Διατριβή), εκδ. «Μυγδονία», Θεσσαλονίκη 2010, σελ. 181-184.

2. Βλ. Βίος και πολιτεία του οσίου πατρός ημών Αντωνίου, PG . σ. 835-976. Πρβλ. επίσης Βίος και πολιτεία του οσίου πατρός ημών Λαζάρου του εν τω Γαλησίω όρει, Acta Sanctorum, Nov. III (1910), σ. 508-606. Πρβλ. ακόμα Βίος Βαρλαάμ και Ιωάσαφ, PG 96, σ. 857-1250 και Βίος αγίου Ιωαννικίου. Acta Sanctorum. Nov 11. Βρυξέλλες 1894, σ. 311-435, ως και Βίος αγίας Μελάνης της νεωτέρας. Analecta Bollandiana, τ. 22 (1903), σ. 5-50.

Απόσπασμα από το βιβλίο του δρ. Σωτηρίου Ι. Μπαλατσούκα, αναπληρωτή καθηγητή, «Βυζαντινά αγιολογικά κείμενα, Παλαιολόγειοι χρόνοι: Βίοι, θαύματα, εγκώμια  αγίων», τόμος γ’, Τρίκαλα.

Επιμέλεια: Στ.Κ.